W Polsce mamy tylko trzy rodzime gatunki klonów: klon pospolity (Acer platanoides), klon polny (Acer campestre), klon jawor (Acer pseudoplatanus). Dodatkowo północnoamerykański klon jesionolistny (Acer negundo) jest już w zasadzie zadomowiony w dolinach rzek i na terenach ruderalnych. To sadzone ale i ekspansywne drzewo o charakterze inwazyjnym. Ogółem rodzaj obejmuje grubo ponad 100 gatunków, wiele z nich jest sadzone jako drzewa ozdobne, w zieleni miejskiej i w parkach. Z nich stosunkowo często klon srebrzysty (Acer saccharinum).
gatunki rodzime i zadomowione
częściej uprawiane gatunki obce
podział na sekcje (+ rzadko uprawiane, głównie w kolekcjach i arboretach)
• sect. Palmata
ser. Palmata
ser. Sinensia
• sect. Indivisa
• sect. Rubra
Acer ×freemanii (klon Freemana)
u3/2
Acer ×freemanii
klon Freemana

rubr. × sacch.inum
• sect. Macrantha
• sect. Negundo
• sect. Acer
ser. Acer
Acer ×pseudoheldreichii
u
Acer ×pseudoheldrei.
pseudopl. × heldr.
ser. Monspessulana
Acer ×coriaceum
u
Acer ×coriaceum
monspes. × opulus
ser. Saccharodendron
• sect. Trifoliata
• sect. Lithocarpa
• sect. Platanoidea
Acer ×dieckii (klon pośredni)
u
Acer ×dieckii
klon pośredni

plat. 'Integrilobum'
• sect. Pentaphylla
• sect. Ginnala
• sect. Glabra
ser. Glabra
ser. Arguta
• sect. Parviflora ser. Caudata
objaśnienie skrótów

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Acer (klon)
🌱
Rodzaj drzew i krzewów liściastych liczący ponad 100 gatunków strefy umiarkowanej i subtropikalnej Półkuli Północnej. Liście przeważnie opadające na zimę.

space

Krajowe gatunki często są sadzone w zieleni miejskiej, najczęściej klon pospolity (Acer platanoides), rzadziej klon jawor (Acer pseudoplatanus); kilka innych gatunków dość często jako drzewa parkowe, pozostałe głównie w kolekcjach.

⁂ pojedynczo lub po kilka w grupie (soliter) • uprawa w pojemnikach • zieleń miejska
🌿 ozdobne liście • atrakcyjne przebarwienie liści jesienią • ozdobna kora • 🐝 pożytek pszczeli (miododajny · pyłkodajny)

wymagania i uprawa

🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • toleruje warunki miejskie
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna
☷ gleba: żyzna • próchniczna • odczyn zbliżony do obojętnego
Poszczególne gatunki mogą różnić się wymaganiami. Wszystkie preferują gleby żyzne, próchniczne, umiarkowanie wilgotne. Niektóre nie znoszą suszy, inne są dość na nią wytrzymałe. Prawie wszystkie w młodości znoszą częściowe ocienienie. Mrozoodporność zróżnicowana.

space

Cięcie klonów należy prowadzić latem, od czerwca lub jesienią.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [po zbiorze lub wiosną po zimowej stratyfikacji (3-4 miesiące w 2-4°C.); szczególne wymagania podane przy gatunkach), wysiew na głębokość 3-4cm]
przez szczepienie [odmiany na gatunku lub pokrewnych z sekcji; okulizacja śpiącym oczkiem, przełom lipiec/sierpień; szczepienie wczesną wiosną]
przez sadzonki pędowe zielne [nieliczne gatunki (przeważnie trudno ukorzeniają się)]
przez odkłady

🌱 🌸

odmiany uprawne (#3) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

‘Ample Surprise’ — mieszaniec klon pospolity (Acer platanoides) × Acer longipes ssp. amplum; niskie, zwarte drzewo o pokroju kulistym, gałęzie silnie wzniesione i rozgałęzione, wolno rosnące, docelowo 5-10 m; liście początkowo intensywnie czerwone, latem zielone
‘Keithsform’ (Norwegian Sunset) — mieszaniec klonu ściętolistnego (Acer truncatum) i klonu zwyczajnego (Acer platanoides); pokrój regularny; jesienią intensywnie czerwone liście
Norwegian Sunset (‘Keithsform’) — mieszaniec klonu ściętolistnego (Acer truncatum) i klonu zwyczajnego (Acer platanoides); pokrój regularny; jesienią intensywnie czerwone liście
‘pseudoplatanus × griseum’ — liście powcinane, spodem czerwone
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
↓nie(z) liście pierzastozłożone, 3-7-listkowe
Acer negundo (klon jesionolistny)
XL,3D
owoc
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Drzewa dwupienne.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Acer negundo L. (klon jesionolistny)
wystepowanie - Acer negundo (klon jesionolistny)
jesioklon · syn. Negundo aceroides Moench · antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
  Częsty w Polsce. Gatunek sadzony i często zdziczały. Jest już w zasadzie zadomowiony w dolinach rzek i na terenach ruderalnych.
↑nie (z) liście pojedyncze lub dłoniastozłożone
↓nie(z) kwiatostany wyrastają z bocznych pąków kwiatowych
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· liście spodem szare lub srebrzystobiałe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) przeważają liście 3-klapowe
Acer rubrum
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· kwiaty z płatkami korony, zalążnia naga, owoce 12-26 mm długości
▶ Acer rubrum L. (klon czerwony)
antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
↑nie (z) przeważają liście 5-klapowe
Acer saccharinum
gałązka
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty bez korony, zielonawe, zalążnia krótko owłosiona, owoce 40-75 mm długości.
▶ Acer saccharinum L. (klon srebrzysty)
syn. Acer dasycarpum Ehrh. · antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
↑nie (z) kwiatostany na końcach tegorocznych ulistnionych pędów
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście spodem nie są szare lub srebrzystobiałe.
↓nie(z) liście pojedyncze, niepodzielone, podłużniejajowate
Acer tataricum (klon tatarski)
liście
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· krzew lub niskie drzewko
▶ Acer tataricum L. (klon tatarski)
antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
↑nie ↓nie(z) liście pojedyncze, 3-klapowe
Acer tataricum ssp. ginnala
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· krzew lub niskie drzewko
▶ Acer ginnala Maxim. (klon ginnala)
syn. Acer tataricum L. ssp. ginnala (Maxim.) Wesm. · takson uprawiany [491]
↑nie (z) liście pojedyncze, 5 lub więcej -dzielne
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· drzewa
↓nie(z) odcinki drobno piłkowane lub ząbkowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· pąki z jedną parą łusek
↓nie(z) ogonki liściowe i szypułki kwiatów nagie
Acer palmatum (klon palmowy)
Acer palmatum (klon palmowy)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· liście zwykle rozcięte do ponad połowy blaszki
↑nie (z) ogonki liściowe i szypułki kwiatów krótko owłosione
Acer japonicum (klon japoński)
Acer japonicum Aconitifolium
odm. Aconitifolium
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· liście zwykle rozcięte mniej niż do połowy blaszki (u odmian mogą być silniej rozcięte)
▶ Acer japonicum Thunb. (klon japoński)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
↑nie (z) odcinki całobrzegie lub grubo ząbkowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· pąki z dachówkowato zachodzącymi na siebie łuskami
↓nie(z) liście sztywne, kwiatostan groniasty, zwisający
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
3D
owoce
Acer pseudoplatanus
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· kwiatostan wydłużony groniasta, wiecha, zwisający
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Acer pseudoplatanus L. (klon jawor)
wystepowanie - Acer pseudoplatanus (klon jawor)
jawor · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
↑nie (z) liście wiotkie
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· kwiatostan baldachogrono, wzniesiony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) liście delikatne z ostrymi końcami klap
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Gałązki nigdy nie tworzą listew korkowych.
↓nie(z) blaszka spodem czysto zielona
Acer platanoides (klon pospolity)
Acer platanoides (klon pospolity)
owoc - klonowe "noski"
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Młode ogonki liściowe z sokiem mlecznym.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Acer platanoides L. (klon pospolity)
wystepowanie - Acer platanoides (klon pospolity)
klon zwyczajny · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
↑nie (z) liście spodem matowe, sinawe
Acer saccharum
liście
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ogonki liściowe młodych liści bez soku mlecznego.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Acer saccharum Marshall (klon cukrowy)
syn. Acer saccharophorum C. Koch · antropofit zadomowiony we florze Polski [491]
  Gatunek północnoamerykański. U nas bardzo rzadko sadzony.
↑nie (z) liście ± skórzaste, nieduże, 3-5 klapowe, odcinki prawie całobrzegie, końce tępe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) liście (3) 5-klapowe, większe
Acer campestre (klon polny)
Acer campestre
owoce
Acer campestre (klon polny)
gałązka z korkowymi listewkami
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Młode ogonki liściowe z sokiem mlecznym.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Acer campestre L. (klon polny)
wystepowanie - Acer campestre (klon polny)
paklon · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Dość częsty na terenie całego kraju z wyłączeniem północnego-wschodu.
↑nie (z) liście 3-klapowe, drobne
Acer monspessulanum
liście
Acer monspessulanum (klon francuski)
3D
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ogonki liściowe bez soku mlecznego.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Rzadko uprawiane ozdobne drzewo parkowe.
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony
skorowidz tabel Acer campestre (klon polny)
paklon · takson rodzimy lub trwale zadomowiony[491]
Acer platanoides (klon pospolity)
klon zwyczajny · takson rodzimy lub trwale zadomowiony[491]
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
jawor · takson rodzimy lub trwale zadomowiony[491]
liście
Acer campestre (klon polny)
Blaszka liściowa ±skórzasta, średnich rozmiarów, z 3-5 klapami o końcach stępionych, bardzo odlegle tępo ząbkowane lub wrębne.
Acer platanoides (klon pospolity)
Blaszka liściowa delikatna, duża, z 5-7 klapami wyciągniętymi w długie, ostre końce, brzegiem odlegle, ostro ząbkowane; wcięcia między klapami łukowate, zaokrąglone. Spodem czysto zielona. Młode ogonki liściowe z sokiem mlecznym.
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
liść; widoczna górna powierzchnia blaszki liściowej
Liście stosunkowo sztywne, duże. Blaszka liściowa w większość 5-klapowa o ostrych wcięciach zatok; nasada płytko sercowata; brzeg grubo, nieregularnie, tępo karbowano-piłkowany; z wierzchu ciemnozielone, spód liścia sinozielony (u odmian ±purpurowy lub zaczerwieniony).
owoce
Acer campestre
owoce
Skrzydlaki o płaskiej komorze nasiennej; skrzydełka ustawione pod kątem 180° (prosto).
Acer platanoides (klon pospolity)
gałązka z owocami
Skrzydlaki o płaskiej komorze nasiennej, ustawione pod kątem rozwartym, czasem prawie naprzeciwlegle.
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
XL,3D
Skrzydlaki z silnie wypukłą komorą nasienną i skrzydełkiem stopniowo rozszerzającym się ku górze; w parze zwykle ±równoległe lub rozchylone pod ostrym kątem, rzadziej szeroko rozwarte.
kwiatostan
Acer campestre (klon polny)
kwiatostan; pojedynczy kwiatostan widziany z boku
Kwiatostany na końcu tegorocznych ulistnionych pędów, wzniesione baldachogrona.
Kwiaty i szypułki owłosione.
Acer platanoides (klon pospolity)
3D
kwiatostan
Kwiatostany na końcu tegorocznych ulistnionych pędów, wzniesione baldachogrono. Kwiaty i szypułki nagie.
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
Kwiatostany na szczycie tegorocznych pędów, wielokwiatowa wiecha silnie wydłużona, sprawiająca wrażenie grona, zwisająca.
kora starszych drzew
Acer campestre (klon polny)
kora
Kora pnia podłużnie spękana, nie łuszczy się w płatach.
Gałązki często z listwami korkowymi.
Acer platanoides (klon pospolity)
Kora pnia podłużnie spękana, nie łuszczy się w płatach.
Acer pseudoplatanus (klon jawor)
kora
Korona długo gładka, szara, z wiekiem ciemnoszara i łuszcząca się dużymi lub mniejszymi płatami; młoda kora pod złuszczonymi płatami jest jasnoszara.
występowanie
wystepowanie - Acer campestre (klon polny)
Dość częsty na terenie całego kraju z wyłączeniem północnego-wschodu.
wystepowanie - Acer platanoides (klon pospolity)
Najczęstszy z gatunków rodzimych, występuje na terenie całego kraju do niższych położeń górskich.
wystepowanie - Acer pseudoplatanus (klon jawor)
Częsty w górach i na pogórzu, na niżu rzadziej, chyba że sadzony (często w parkach i zieleni miejskiej). W Polsce przebiega północno-wschodnia granica jego naturalnego zasięgu (jest wrażliwy na silne mrozy).

Acer negundo L.
klon jesionolistny

jesioklon · Negundo aceroides Moench · antropofit zadomowiony we florze Polski[491] · kenofit, zadomowiony, inwazyjny[234]
kolor kwiatów
kwiaty
kolor liści
liście
Acer negundo (klon jesionolistny)
Acer negundo
wystepowanie - Acer negundo (klon jesionolistny)
Acer negundo (klon jesionolistny)
XL,3D
owoc
Drzewo dwupienne. Korona nieregularna, szeroka, gałązki często zwieszone; pień niski lub jest ich kilka.

space

Liście nieparzystopierzastozłożone, z 1-2(3) parami listków. Listki bywają 2-3-klapowe, zwłaszcza szczytowy.

space

Owoce ustawione względem siebie pod kątem <45°; skrzydełko owocu zagięte na szczycie ku sobie.

space

Acer saccharinum L.
klon srebrzysty

Acer dasycarpum Ehrh. · antropofit zadomowiony we florze Polski[491] · kenofit, lokalnie zadomowiony[234]
kolor kwiatów
kwiaty
kolor liści
liście
Acer saccharinum (klon srebrzysty)
Acer saccharinum
Kwiatostany wyrastają z bocznych pąków kwiatowych tj. z pąków z których nie rozwijają się liście; kwiaty w pęczkach.

space

Kwiaty bez korony, zielonawe, zalążnia krótko owłosiona.

space

Często uprawiane drzewo ozdobne. Czasem dziczejące.

opis

Wszystkie gatunki są mniej lub bardziej miodonośne. Sok klonów zawiera duży procent cukru. Z soku klonu srebrzystego (Acer saccharinum) i klonu cukrowego (Acer saccharum) produkuje się na przemysłową skalę syrop klonowy.
Owoce klonu potocznie nazywa się noskami.
Drzewa lub krzewy. Jednopienne, rzadziej dwupienne (klon jesionolistny (Acer negundo)). Młode pędy i ogonki liściowe u niektórych gatunków z sokiem mlecznym.

space

Kwiatostany wiechy, grona, baldachy, na szczycie tegorocznych pędów lub rzadziej rozwijające się z pąków pachwinowych. Kwiaty 5-krotne, drobne, najczęściej żółtozielone, (5)8(10) pręcikami, funkcjonalnie jednopłciowe. Żeńskie o zredukowanym słupku, męskie o pręcikach z nierozwiniętymi pylnikami. Słupek z 2(3) owocolistków, na każdym jeden zalążek; szyjka słupka z dwoma znamionami.

space

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Acer [🔉 a·cer](pl) klon
Acer, -is (lat., subst., n) — starorzymska nazwa klonu
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji