W Polsce występuję cztery rodzime gatunki irysów (pokazane obok).
objaśnienie skrótów
Ponadto liczne gatunki obcego pochodzenia, a przede wszystkim odmiany mieszańcowe, są chętnie uprawianymi kłączowymi bylinami ozdobnymi.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
| ||||||||||
|
| ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
| ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatów 4-12. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Iris pseudacorus (kosaciec żółty) 
syn. Iris pseudoacorus · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491] Brzegi wód, moczary, olsy. | ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatów zwykle 1-3(-5). | ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście trawiaste, odziomkowe przewyższają kwiatostan, 35-100 cm wysokości i 0.5-1.5 cm szerokości. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Iris graminea (kosaciec trawolistny) takson wymarły na terenie Polski [491] Uprawiany; dawniej dziko koło Cieszyna. | ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście odziomkowe długości kwiatostanu lub krótsze, 25-80 cm długości i 2-6 (10) mm szerokości. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Wilgotne łąki, zarośla i dąbrowy; uprawiany, także w odmianach — hort.. | ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
| ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście 5-15 cm długości, szydlasto zakończone. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Iris pumila (kosaciec niski) irys niski · takson uprawiany [491] Rzadko uprawiany.
Dał początek niektórym, wczesnym i niskim mieszańcom ogrodowym — xbarbata.
| ||||||||||
|
| ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodygi ± tak długie jak liście lub nieco krótsze. | ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Dolne podsadki na brzegu i na szczycie z wąskim suchobłoniastym obrzeżeniem. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Suche murawy i skały. | ||||||||||
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Podsadki całe liściaste, zielone. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Iris variegata (kosaciec pstry) takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491] Dawniej uprawiany i dziczejący (jeden z przodków niektórych odmian
współczesnych barbata hort). | ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Listki okwiatu fioletowe, w nasadzie żółtawe lub białawe, z żółtymi lub białawymi bródkami. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony Uprawiane byliny ozdobne, dziczejące lub trwające w miejscu dawnej uprawy. | ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrzne listki okwiatu niebieskie, niebieskofioletowe lub białe, jedynie w nasadzie szeroko ciemno żyłkowane, z bródką biała w nasadzie listka żółtawą. ▶ Iris germanica (kosaciec bródkowy) irys bródkowy · kosaciec niemiecki · takson uprawiany [491] Od dawna uprawiany, niekiedy zdziczały, obecnie zastąpiony przez swoje?, często złożone, mieszańce — barbata. | ||||||||||
|
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrze listki okwiatu jasnofioletowe z wyraźnym brązowofioletowym żyłkowaniem, bródka jasnożółta. ▶ Iris ×sambucina
syn. Iris pallida × variegata ? · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491] Dawniej uprawiany. | ||||||||||
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony