atlas-roslin.pl

Ribes nigrum L. [🔉 ri·bes ni·grum]

porzeczka czarna
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Ribes nigrum
odmiana uprawna, owoce
Ribes nigrum (porzeczka czarna)
Ribes nigrum
Ribes nigrum (porzeczka czarna)
cechy diagnostyczne w kluczu:Ribes (porzeczka)kl 4475

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony. [491]
wystepowanie - Ribes nigrum (porzeczka czarna)
Odmiany uprawne porzeczki czarnej pochodzą od tego gatunku, dziko rosnącego na terenie całego kraju.
Do roku 2014 gatunek ten podlegał ochronie częściowej. Obecnie nie jest chroniony.
ekologiczne liczby wskaźnikowe Ribes nigrum (porzeczka czarna)
Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw
Gatunek wyróżniający (D.) dla:
space_elw
Stałość dla wybranych syntaksonów (literatura tamże podana):
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections

#7
bl.031206-5
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa/
#2
jmak.090500-2
leg. Jarosław Makowski
/płd.-zach. Niemcy/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Ribes nigrum (porzeczka czarna)
W medycynie ma zastosowanie Ribis nigri folium (liść porzeczki czarnej) — wysuszone młode liście tego gatunku. Ich działanie jest nieznaczne.
🌱
Jeden z podstawowych, krajowych krzewów owocowych.

wymagania

🌸
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5a

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień • woda — gleba wilgotna lub gleba mokra • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus lub gleba organiczna, humusowa, torfowa • ciepło — miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże umiarkowanie żyzne lub podłoże żyzne

Porzeczka czarna jest rośliną naszego klimatu, dobrze dostosowaną do warunków klimatycznych Polski. Jest jednak mniej odporna na silne mrozy (zwłaszcza niektóre jej odmiany) niż porzeczka czerwona.

Wymaga gleby żyznej, bogatej w próchnicę, dostatecznie wilgotnej, lekko kwaśnej. O ile nieliczne korzenie sięgają głęboko to ich zasadnicza masa jest rozmieszczona bardzo płytko, do 30 cm, woda gruntowa powinna być stabilnie na poziomie powyżej 80 cm. Nie znosi gleb ciężkich i podmokłych. Porzeczki dobrze reagują na nawożenie.

Porzeczka kwitnie wcześnie, w zależności od przebiegu pogody w danym roku, od końca kwietnia do końca maja. Przymrozki poniżej -2°C uszkadzają kwiaty, stąd niecelowe jest sadzenie porzeczki w miejscach z południową wystawą, gdzie wegetacja wiosną rusza szybciej. Aby nie nastąpił spadek plonu powinna się zawiązać przynajmniej połowa owoców. Wielkość owoców a za tym i wielkość plonu silnie zależy od prawidłowego wykształcenia wszystkich nasion, a to z kolei do zapylenia kwiatów przez owady.

Z uwagi na płytki system korzeniowy niekorzystna jest mechaniczna uprawa gleby pod krzewami, jej głębokie spulchnianie. Najkorzystniejsze jest utrzymywanie pod krzewami gleby bez roślinności. Może to być ugór herbicydowy lub ściółkowanie materiałami organicznymi, czy włókniną.

🌱 🌸

odmiany uprawne (#1) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

‘Andega’ — deserowa
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

rozmnażanie, sadzonki i sadzenie

Ribes nigrum
odmiana uprawna, owoce
Porzeczki rozmnaża się wegetatywnie, przez sadzonki pędowe. Kupując sadzonki należy wybierać dobrze wyrośnięte, najlepiej jednoroczne lub dwuletnie z kilkoma pędami ponad 50 cm długości i silnym systemie korzeniowym.

Sadzić można jesienią lub wiosną. Z tym, że ten pierwszy termin, w końcu września i w październiku, jest korzystniejszy bo sadzonki mają więcej czasu aby zakorzenić się przed suchszym, letnim okresem. Nie wolno przycinać korzeni, należy wykopać taki dołek aby wszystkie się zmieściły. Sadzi się 5-10 cm głębiej niż rosły w szkółce. Korzenie przesypuje się ziemią i udeptuje. Przed zimą można przykryć sadzonkę niskim kopczykiem.

Przy jesiennym sadzeniu silnych sadzonek nie trzeba przycinać pędów, co najwyżej słabe przyziemne. Pozostawienie pędów przyśpiesza owocowanie. Słabe i sadzone późną wiosną sadzonki należy przyciąć nieco nad ziemią.

Jeśli sadzimy porzeczki w kilku rzędach, to odległość pomiędzy nimi powinna zapewnić swobodny dostęp, zwykle jest to 2.5-4 m. W rzędzie gęstość sadzenia zależy od planowanej wielkości krzewów (siły cięcia). Może to być od 150 cm do 40 cm pomiędzy krzakami. Gęstsze sadzenie znacznie zwiększa plon z jednostki powierzchni. Optymalnie jest gdy rzędy są zorientowane północ-południe. Sadząc pojedynczy krzew w ogrodzie należy przewidzieć powierzchnię około 150×150 cm.

W ogrodach często uprawia się pienne egzemplarze porzeczki, szczepione na wysokim pędzie, najczęściej, porzeczki złotej. Wymagają one podpory bo pieniek jest dość wiotki w stosunku do obciążenia koroną. Możliwa jest też uprawa szpalerowa porzeczki, tak jak maliny, przy rusztowaniu z drutów.

zbiór i przechowywanie

Krzewy najlepiej plonują od 4 do 7 roku po posadzeniu.
Porzeczki zbiera się gdy wszystkie owoce w gronie są dojrzałe. Zbytnie opóźnienie zbioru prowadzi do osypywania się części owoców.

Zbiera się gdy są suche. Zrywa się w zależności od przeznaczenia, z szypułkami lub same owoce.

W temperaturze około zera można je przechowywać przez 3-4 tygodnie.

cięcie

Najkorzystniejsze z uwagi na plonowanie w kolejnym roku jest cięcie letnie, bezpośrednio po zbiorze owoców. Można też ciąć do wczesnej wiosny za wyjątkiem mroźnych okresów zimy.

Korzystne dla jakości owoców jest wycinanie zbędnych pędów jednorocznych przed owocowaniem.

Porzeczki są krzewem owocowym o pokroju ± kulistym, bardziej rozłożystym lub przeciwnie - odwrotnie stożkowatym. Karpa krzewu może żyć kilkadziesiąt lat.

Owoce są tworzone najobficiej na pędach jednorocznych wyrosłych na pędach 2-3 letnich. Na pędach jednorocznych wyrastających z szyjki korzeniowej owocowanie jest nieduże.

Tnąc krzew porzeczki należy mieć na uwadze aby zapewnić stałą obecność pędów trzyletnich z silnymi rocznymi przyrostami. Starsze, tj. 4 letnie pędy usuwa się. Usuwa się też pędy nadmiarowe, uszkodzone lub pokładające się.

Całkowita liczba pędów w krzewie zależy od gęstości sadzenia w rzędzie. Aby zapewnić równomierne owocowanie w kolejnych latach należy cięciem utrzymywać tę samą liczbę pędów w każdym wieku, nie starszych jak trzyletnie. Dla silnego krzewu rosnącego w dużej rozstawie może to być 15 pędów, po 5 pędów rocznych, dwuletnich i 3-letnich. Dla gęsto posadzonych po 3 pędy w każdej klasie wiekowej, razem 9 pędów w krzewie.

Pędy wycina się tuż nad ziemią. Aby unikać tworzenia pędów pokładających się należy wycinać stare pędy za pędem jednorocznym idącym prosto ku górze. Rany nie wymagają zasmarowywania.

Przy uprawie szpalerowej, przy drutach, z krzewów wyprowadza się tyle pędów szkieletowych aby były one rozmieszczone co 20-25 cm. Po 3-4 latach skraca się na nich na 3-4 oczka odgałęzienia starsze niż 3-letnie.

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Ribes nigrum L. [🔉 ri·bes ni·grum](pl) porzeczka czarna
niger, -gra, -grum (lat., adj.) — czarny, szaroczarny, czarny z szarym odcieniem (czysto czarny to ater)[84.1]
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji