atlas-roslin.pl

liść

liść

lat. folium; ang. leaf; niem. Blätt; cz. list

liść [paproć]

lat. frons, gen. sg. frondis; ang. frond;

liść pełny

lat. folium completum; ros. лист полный;

pastorał

ang. crozier;
Liść to najczęściej płaski zielony organ asymilacyjny (prowadzący fotosyntezę) wyrastający z łodygi (także u nasady łodygi (liście odziomkowe) lub wprost z przekształconej podziemnej łodygi - z kłącza, cebuli lub bulwy - pozornie "wyrastają z ziemi"), występujący o roślin naczyniowych.

space

Ze względu na umieszczenie liści na łodydze mówimy o: liściach odziomkowych, liściach dolnych (często małych, o silnie uproszczonej budowie, czasem łuskowatych), liściach właściwych - w pełni rozwiniętych liściach, liście właściwe niżej położone na łodydze mogą się różnić kształtem od wyżej położonych (zwykle mają bardziej uproszczony kształt) o liściach przykwiatowych - (związanych z kwiatostanem i kwiatami).

space

Występują też różne modyfikacje liści np. łuski, liście spichrzowe (łuski cebuli i mięsiste liście sukulentów liściowych), liście pułapkowe, ciernie liściowe i wąsy liściowe.

space

heterofilia (różnolistność)

Rorippa amphibia (rzepicha ziemnowodna)
Rorippa amphibia (rzepicha ziemnowodna) · heterofilia liści z jednego pędu
Heterofilia to zjawisko występowania różnego kształtu liści:

space

lub w obrębie jednego gatunku np. w zależności od czynników środowiskowych lub w zależności od wieku rośliny (np. liście młodociane tj. juwenilne i dojrzałe u wielu odmian uprawianych krzewów iglastych, liście egzemplarzy owocujących i młodych bluszczu pospolitego (Hedera helix)).

ogonek liściowy

lat. petiolus; ang. petiole; niem. Blattstiel; ros. черешок; cz. řapik

liść ogonkowy

lat. folium petiolatum; ang. petiolate leaves; ros. лист черешчатыи;

ogoneczek

lat. petiolulus; cz. řapiček
Ogonek liściowy jest to początkowa wąska, wydłużona część liścia pełnego łącząca nasadę liścia z blaszką liściową.

space

Odpowiednik ogonka w przypadku listka w liściu złożonym petiolulus to w tłumaczeniu ogoneczek — jednak to określenie w polskich tekstach raczej nie jest używane.

blaszka

niem. Spreite
Termin stosowany w odniesieniu do płatków korony oznacza rozszerzona część płatka (zwężona część to paznokieć).

space

blaszka liściowa

lat. lamina; ang. leaf blade, leaf lamina; niem. Blattspreite; cz. čepel
Blaszka liściowa to zasadnicza część liścia, zwykle płaska (ale np. w rodzaju czosnek (Allium) może być okrągła w przekroju).

space

Blaszka liściowa może być niepodzielona (całobrzega lub ze względnie płytkimi wcięciami) lub podzielona tj. z wcięciami przekraczającymi 1/5 jej szerokości.

space

Blaszka liściowa może ulec przekształceniu np. w wąs czepny; czasem jest zredukowana a jej funkcje asymilacyjną przejmuje liściak lub gałęziak.

liść pojedynczy

lat. folium simplex; ang. simple leaf; cz. jednoduchý list
podzielenie blaszki lisciowej
pojedynczy całobrzegi
Liść pojedynczy (liść prosty) ma jedną blaszką liściową; nie ma przy tym znaczenia stopień podzielenia blaszki, która może być nawet -sieczna tj. rozcięta aż do nerwu głównego. Niezależnie od stopnia porozcinania blaszki liściowej odpada od łodygi w całości.

nasada liścia (podstawa liścia)

niem. Blattgrund; ros. основание листа
Nasada liścia (podstawa liścia) to część liścia którą:
• u liści pełnych ogonek liściowy, łączy się z łodygą; u niektórych liści w ich nasadzie mogą wyrastać (zwykle) parzyste przylistki,
• u liści siedzących (liści bezogonkowych) blaszka liściowa łączy się z łodygą.

space

pochwa liściowa

niem. Blattscheide;
Pochwa liściowa to silnie rozszerzona i obejmująca łodygę nasada liścia. Występuje np. u selerowate (Apiaceae) i wiechlinowate (Poaceae);

space

pachwina liścia

lat. axilla; niem. Blattachsel; cz. úžlabí listu, paždí listu

kąt liścia

Pachwina (kąt) liścia to miejsce na łodydze bezpośrednio nad nasadą liścia.

space

liść siedzący

lat. folium sessile; ang. sessile; niem. sitzend, ungestiels; ros. лист сидячий; cz. přisedlý;

siedzący

niem. sitzend, ungestielt; cz. přisedlý
O liściu siedzącym mówimy gdy nie posiada ogonka liściowego, jego blaszka liściowa jest połączona z łodygą w miejscu określanym jako podstawa liścia.

space

blizna liściowa

Miejsce na łodydze po odpadnięciu od niego liścia, zasklepione korkiem. U wielu roślin zdrewniałych wyróżniające się na powierzchni gałązki i zachowuje przez dłuższy czas ślady wchodzących do ogonka liściowego wiązek przewodzących. W takim wypadku kształt blizny liściowej i układ śladów wiązek przewodzących jest pomocną cechą przy oznaczaniu drzew i krzewów w stanie bezlistnym.

przylistki

lat. stipulae; ang. stipule; niem. Nebenblätter, Stipeln; ros. прилистник; cz. stipule, palisty

liść bez przylistków

lat. folia exstipulata;

liść z przylistkami

lat. folia stipulata;
U liści z przylistkami występują przylistki. Są to zwykle drobne błoniaste lub listkowate parzyste twory występujące u części roślin dwuliściennych (np. w rodzinach różowate (Rosaceae), winoroślowate (Vitaceae), bobowate (Fabaceae), fiołek (Viola)).

space

Przylistki zwykle są nietrwałe i szybko opadają. Wiele roślin ze swojej natury ma liście bez przylistków.

space

Analogiczne do przylistków twory, ale obecne u podstawy listków liści złożonych to przylisteczki.

przylisteczki

lat. stipellae; cz. palistky
Łacińskie określenie stipellae odnosi się do tworów podobnych do przylistków w ścisłym ujęciu (lat. stipulae), z tym, że stipellae są to łatki u podstawy listków liści pierzastozłożonych. [71.1]

space

gatka

lat. lat. ochrea; niem. Tute; cz. botka

tutka

Heracleum sphondylium ssp. sphondylium
gatka
Gatka (tutka) jest walcowatą obejmującą łodygę pochwą liściową wykształconą najczęściej ze zrośniętych przylistków lub rozszerzonej nasady liścia. Początkowo często osłania ona młody szczyt pędu. Gatka jest szczególnie charakterystyczna dla roślin z rodziny rdestowate (Polygonaceae): rdest (Polygonum), szczaw (Rumex) i innych, występuje również u przedstawicieli np. selerowate (Apiaceae).

łuska

lat. squama; ang. scale; niem. Schuppe

łuseczka

lat. squamula; ang. squamula, squamule;
Liście mogą być przekształcone do formy niewielkiej błoniastej, mięsistej lub stwardniałej.

space

Łuski mogą spełniać funkcję osłony lub magazynu np. cebula jest zbudowana z łuskowato przekształconych liści.

space

Powierzchnia pokryta łuskami jest łuskowata.

space

gałęziak

ang. cladode (pl. cladodes)
Asparagus officinalis (szparag lekarski)
Asparagus officinalis (szparag lekarski)
Spłaszczony pęd przejmujący funkcję liścia, nieraz zupełnie go przypominający. Właściwe liście u takich roślin są zwykle silnie zredukowane do łusek lub cierni.

liściak

lat. phyllodium

fyllodium

Lathyrus nissolia (groszek liściakowy)
Lathyrus nissolia (groszek liściakowy) · roślina na stanowisku (in situ), krótko po przekwitnięciu, opadający żagielek kw.
Przekształcony ogonek liściowy tak, że spełnia funkcję liścia - spłaszczony, zielony, czasem zupełnie podobny do blaszki liściowej która niekiedy jest zupełnie zredukowana lub przekształcona np. w wąs czepny.
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji