Thuja occidentalis
pokrój
Thuja occidentalis
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
Thuja occidentalis
młode szyszki
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
XL
Thuja occidentalis
kora
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
XL,3D
łuski, górna strona pędu
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
XL,3D
łuski, spód pędu
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
XL,3D
górna strona, szyszka
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
XL,3D
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)

cechy charakterystyczne

Thuja occidentalis
łuskowate liście z gruczołkami
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
3D
Drzewo do 20 m wysokości o dość wąskiej koronie; w odmianach o różnym pokroju i sile wzrostu, także krzewiaste. Pędy przewodnie spłaszczone i gęsto pokryte łuskami.

space

Szyszki 8-10 mm długości, zwykle z 3-5 parami łusek, z drobnymi hakowatymi przydatkami.

występowanie

Takson uprawiany. [491]
ekologiczne liczby wskaźnikowe Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
Najczęściej uprawiana tuja. Drzewo; także liczne odmiany różniące się siłą wzrostu, w tym krzewiaste; liście u odmian mogą być żółte lub trwale młodociane (igiełkowate).
Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik (2012) [234]/:
• lokalnie zadomowiony
• kenofit
• Pochodzenie: północno-wschodnia Ameryka Północna
• Czas przybycia na teren Polski: XVIIw. (introdukcja), XXw.
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
🌱
Najczęściej uprawiany u nas wiecznie zielony „iglak” w wielu odmianach różniących się pokrojem, wysokością, barwą i formą łusek. Gatunek występuje na wschodzie Ameryki Północnej, jako drzewo o wąskiej koronie, do 20 m wysokości; rośnie przeważnie na glebach mniej lub bardziej podmokłych, wilgotnych. Uprawiane odmiany są zwykle znacznie niższe, pokrój może być od wąskostożkowatego do jajowatego a nawet kulistego u form krzaczastych, bez wyróżniającego się przewodnika. Odmiany młodociane i przejściowe mają w miejsce łusek liście igiełkowate, co nadaje pełniejszą, puszystą fakturę krzewu lub drzewka. Ciekawie wyglądają odmiany o mniej lub bardziej złocistożółtym zabarwieniu łusek.

space

Cała roślina śmiertelnie trująca. Do zatrucia może dojść wskutek stosowania preparatów z tui w celach poronnych. Czynnikiem toksycznym jest tujon. Działa silnie drażniąco miejscowo na błony śluzowe i skórę. Działa pobudzająco, a następnie depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, uszkadza narządy miąższowe (wątrobę, nerki), ma depresyjny wpływ na serce.

trwały • 🌿 ozdobne liście • silnie/śmiertelnie trująca
wysokość: 0.8 – 15 (25) m • szerokość: 1 – 5 (8) m

wymagania i uprawa

Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
osobnik młodociany
Thuja occidentalis (żywotnik zachodni)
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • z wilgotnym powietrzem • toleruje warunki miejskie
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: przeciętna • żyzna • przeciętna ogrodowa • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową • nie toleruje kwaśnej
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5a
Stanowisko słoneczne, szczególnie w przypadku odmian złocistych; stosunkowo dobrze znosi zacienienie ale wygląda wtedy mniej dekoracyjnie. Gleba przeciętna, ważne jest aby była wilgotna, najlepiej rośni na żyznych, o odczynie obojętnym lub zasadowym. Odporny na zanieczyszczenie powietrza w miastach.

space

Egzemplarze drzewiaste przez pierwsze 15-20 lat rosną szybko, w Polsce w wieku 30-40 lat osiągają 15-17m. Najstarsze egzemplarze w Polsce (Kórnik) mają ponad 20 metrów i 40-50cm średnicy pnia.

space

Odmiany różnią się rosłością i pokrojem (karłowe, krzaczaste obok drzewiastych). Niektóre odmiany o charakterze młodocianym (juwenilnym, tj. z igiełkowatymi liśćmi w miejsce łuskowatych) lub o charakterze przejściowym.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [łatwe, zalecane w przypadku gatunków i niektórych odmian; wysiew powierzchniowy w maju do gruntu lub w kwietniu do inspektu; 2-3 tygodnie przed siewem zmieszać nasiona z wilgotnym piaskiem]
przez szczepienie [zimą, na siewkach gatunku]
przez sadzonki pędowe częściowo zdrewniałe [marzec-maj(czerwiec), ukorzeniają się dość szybko, zwłaszcza odmiany młodociane, ukorzeniacze polepszają ukorzenianie, można też w drugiej połowie lata lub jesienią, odrywane z piętką, ukorzeniać w podgrzewanym podłożu]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#61) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

A · Aureospicata · Aurescens · B · Bablin · Bodmeri · Brabant · Brobeck's Tower · C · Cloth of Gold · Columna · D · Danica · Danica Aurea · Dark Embers · Douglasii Pyramidalis · E · Ellwangeriana · Ellwangeriana Aurea · Ericoides · Europe Gold · F · Filiformis · G · Globosa · Golden Globe · Golden Smaragd · Golden Tuffet · Green Rocket · Grupa Fastigiata · H · Herzberg · Holmstrup · Hoseri · Hoveyi · J · Janed Gold · K · Kary · King of Brabant · Kórnik · Krakus · Krasnal · L · Latvia · Lesdama · Little Champion · Little Giant · Lutescens · M · Magdalena · Mr Bowling Ball · O · Ohlendorffii · P · Pendula · Polish Gold · Pyramidalis Compacta · R · Recurva Nana · Recurvata · Rheingold · Robusta · S · Salland · Selena · Smaragd · Smaragd Light · Smaragd Variegata · Smaragd Witbount · Spihlmannii · Spiralis · Stolwijk · Sunkist · T · Teddy · Tiny Tim · U · Umbraculifera · W · Wagneri · Wareana · Wareana Lutescens · Waxen · Woodwardii · Y · Yellow Ribbon
‘Aureospicata’ — odmiana szybko rosnąca, drzewiasta, 12-15 m, korona stożkowata, gęsta, regularna, długo ugałęziona do samej ziemi, gałęzie wyprostowane; gałązki grube, zielone, błyszczące, na końcach złocistożółte w strefie przyrostu; wysoce mrozoodporna; prawdopodobnie mieszaniec żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) i żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata)żywotnik Senety (Thuja ×senetana)
‘Aurescens’ (Polish Gold) — odmiana początkowo niemal kolumnowa, potem wąskostożkowata, do 10 m; gałązki wiosną i na początku lata instensywnie złocistożółte, potem trwale żółte lub żółtawe, intensywniej w pełnym słońcu i na optymalnym siedlisku; mrozoodporna; podobne odmiany to 'Europe Gold', 'Sunkist'
‘Bablin’
‘Bodmeri’ — osobliwa odmiana; krzew lub niskie drzewko, 2-4 m, korona wąskostożkowata; gałęzie boczne krótkie, grube, luźno ustawione na pniu; gałązki "monstrualne", zgrubiałe, ustawione w kilku płaszczyznach, gęsto pokryte ciemnozielonymi, łuskowatymi igłami; u starszych okazów liczne obumarłe, opadające gałązki
‘Brabant’ — szybko rosnąca, piramidalna; żywopłotowa
‘Brobeck's Tower’ — karłowa, wąskokolumnowa
‘Cloth of Gold’
‘Columna’ — niskie drzewo, do 5 m, korona bardzo regularna, wąska, kolumnowa, z tępym wierzchołkiem; szybko rosnąca, starsze łatwo się rozłamują lub wywracają; gałęzie boczne krótkie, poziomo ustawione; gałązki ciemnozielone, nieco błyszczące; obficie zawiązuje szyszki; rozmnażana z nasion w wysokim procencie powtarza cechy odmiany
‘Danica’ — regularnie kulista, karłowa, do 40-50 cm wysokości i tej samej szerokości, wolno rosnąca; gałązki b. gęste, ± pionowe, zimą nieco brunatniejące; podobna do 'Hoseri'
‘Danica Aurea’
Dark Embers (‘Lesdama’) — igły b. ciemne, kora pomarańczowa; pochodzi od Smaragd
‘Douglasii Pyramidalis’ — odmiana drzewiasta, do 12 m, korona wąska, stożkowata do kolumnowej, luźno ugałęziona; gałęzie bardzo krótkie, odstające i wzniesione; gałązki kędzierzawe, skrócone, ciemnozielone, część głębiej w koronie brązowieje, obumiera i opada, z czasem korona rzadka, przejrzysta, z wiekiem przez to mniej efektowana; podobna do 'Cristata' i 'Spiralis'
‘Ellwangeriana’ — odmiana o charakterze przejściowym; początkowo krzaczasta, szerokostożkowata, w starszym wieku wysokości kilku metrów, nieregularna, z kilkoma przewodnikami; delikatniejsza i z drobniejszymi łuskami niż u typu, w miejscach ocienionych z igłami i igiełkowatymi łuskami; ulistnienie szarozielone, w zimie brunatniejące; podobna do 'Ericoides'; dawniej często stosowana na żywopłoty, jest delikatna, łatwo rozłamywana pod ciężarem śniegu, przydatna na żywopłoty do 1.5m
‘Ellwangeriana Aurea’ — odmiana o charakterze przejściowym, młode okazy z przewagą igieł; mutant 'Ellwangeriana' o początkowo czerwonawo-żółtawych liściach, żółte także w sezonie; powoli rosnąca; stare okazy 2-3 m wysokości; umiarkowanie mrozoodporna
‘Ericoides’ — krzaczasta odmiana o charakterze młodocianym, wyłącznie z igłami, te miękkie, delikatne, nakrzyżległe, skierowane do przodu, 6-8 mm długości, matowozielone lub szare, spodem bez woskowych pasków; pokrój delikatny, cienkie gałązki; długo niska, zaokrąglona, do 1 m wysokości, w starszym wieku wykształca kilka przewodników, nieregularna, osiąga 3 do ponad 5 m wysokości, niektóre gałęzie zamierają, jest wtedy mało atrakcyjna; nie zawiązuje szyszek; przed zimą brunatnieje, w sezonie powraca zielona barwa; wymaga wyższej wilgotności powietrza, łatwo zasycha
‘Europe Gold’ — podobna do 'Aurescens' ale o silniejszym wzroście i z początkowo intensywniej złotożółtymi gałązkami
‘Filiformis’ — krzew lub niskie drzewko do 3 m; korona rzadka, nieregularna; pędy nitkowate, długie zwisające, z wąskimi spłaszczonymi igłami, w parach, rzadko rozmieszczonymi; na bocznych, spłaszczonych rozgałęzieniach igły łuskowate, szarozielone, zimą brązowozielone; osobliwa odmiana ogrodowa dla kolekcjonerów
‘Globosa’ (Spihlmannii) — w początkowych okresie korona regularnie kulista, gęsta, do 1.5 m wysokości; wolno rosnąca; stare krzewy zwykle nieregularne; gałązki drobne, wachlarzowate, jasnozielone, zimą szarozielone; nazwa używana też dla różnych odmian o kulistym pokroju
‘Golden Globe’ — kulista; igły żółte
Golden Smaragd (‘Janed Gold’) — igły żółte; pochodzi od Smaragd
‘Golden Tuffet’ — karłowa; igły ciemnożółte
‘Green Rocket’
‘Grupa Fastigiata’ — odmiany wąskostożkowata, silnie rosnące, do 10 (15)m
‘Herzberg’
‘Holmstrup’ — odmiana wąskostożkowata, regularna, wolno rosnąca, gęsta, do 3-4 m wysokości; łuski ciemnozielone także zimą; być może mieszaniec żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) i żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata)żywotnik Senety (Thuja ×senetana)
‘Hoseri’ — kulista; karłowa, bardzo powoli rosnąca, do 50 (80) cm wysokości, rozgałęzienia wachlarzykowate, w formie małych lejków, b. gęsto ułożonych; dawna odmiana polska
‘Hoveyi’ — krzew dość silnie rosnący, do 2 m; korona regularna, jajowata, z wiekiem może być zniekształcona; gałęzie wyprostowane, wachlarzowato ułożone silnie spłaszczone, jasnozielone gałązki
‘Janed Gold’ (Golden Smaragd) — igły żółte; pochodzi od Smaragd
‘Kary’ — karłowa; czarcia miotła od odmiany 'Smaragd'
‘King of Brabant’ — gęściejsza i regularniejsza niż Brabant
‘Kórnik’
‘Krakus’
‘Krasnal’ — miniaturowa, do 50cm
‘Latvia’
‘Lesdama’ (Dark Embers) — igły b. ciemne, kora pomarańczowa; pochodzi od Smaragd
‘Little Champion’
‘Little Giant’
Lutescens (‘Wareana Lutescens’) — zbliżona do 'Wareana' ale gałązki bladożółte, jesienią i zimą bielejące; pokrój szerokostożkowaty z zaokrąglonym wierzchołkiem lub cylindryczny; wolno rosnąca; gałązki krótkie, wachlarzykowate, ustawione prawie poziomo, ± dachówkowato ułożone; do sadzenia pojedynczo lub w niedużych grupach
‘Magdalena’ — kulista; igły żółte, biało pstre
‘Mr Bowling Ball’ — niska, zwarta, 50 cm wysokości i 70 cm średnicy; ulistnienie ciemnozielone
‘Ohlendorffii’ — jajowata; pędy długie, sznurkowate
‘Pendula’ — pokrój płaczący; pędy zielone
Polish Gold (‘Aurescens’) — odmiana początkowo niemal kolumnowa, potem wąskostożkowata, do 10 m; gałązki wiosną i na początku lata instensywnie złocistożółte, potem trwale żółte lub żółtawe, intensywniej w pełnym słońcu i na optymalnym siedlisku; mrozoodporna; podobne odmiany to 'Europe Gold', 'Sunkist'
‘Pyramidalis Compacta’
‘Recurva Nana’ — b. wolno rosnąca, karłowa, do 1.5 m; pokrój nieregularny, szerokostożkowaty lub kulisty; gałązki wyprostowane, o zwisającym wierzchołku, często skręcone, jasnozielone, zimą brązowiejące
‘Recurvata’
‘Rheingold’ — pochodzi od ‘Ellwangeriana Aurea’; wolniej rosnąca, karłowata, krzaczasta, początkowo z miękkimi, złocistymi igłami; strzyżone dłużej utrzymują cechy młodociane
Robusta (‘Wareana’) — krzew lub niskie drzewo do 10 m wysokości, początkowo szybko rosnąca, potem wolno; korona regularna, gęsta, szerokostożkowata lub kopulasta z zaokrąglonym wierzchołkiem; gałązki wachlarzowate, gęste, grube, silnie spłaszczone, jasnozielone do szarozielonych, matowe; bardzo dawna odmiana; rozmnażana z nasion dość dobrze powtarza cechy; do sadzenia pojedynczo lub w niskich żywopłotach
‘Salland’
‘Selena’ — kulista; do 1.5 m wysokości; kolor żółtoseledynowy
‘Smaragd’ — korona regularna, wąskostożkowata lub cylindryczna, zwarta, do 3-4 m wysokości; podobna do 'Columna', ale zawiązująca nieliczne szyszki, co jest jej zaletą; igły soczysto zielone, także zimą; gałązki u młodych okazów ustawione pionowo, połyskujące; polecana na żywopłoty; prawdopodobnie mieszaniec żywotnika zachodniego (Thuja occidentalis) i żywotnika olbrzymiego (Thuja plicata)żywotnik Senety (Thuja ×senetana)
‘Smaragd Light’
‘Smaragd Variegata’ — piramidalna; pędy soczysto zielone, biało cętkowane, wyraźniejsze wiosną
‘Smaragd Witbount’
Spihlmannii (‘Globosa’) — w początkowych okresie korona regularnie kulista, gęsta, do 1.5 m wysokości; wolno rosnąca; stare krzewy zwykle nieregularne; gałązki drobne, wachlarzowate, jasnozielone, zimą szarozielone; nazwa używana też dla różnych odmian o kulistym pokroju
‘Spiralis’
‘Stolwijk’ — pokrój krzewiasty, szerokostożkowaty, gęsty; końce rozgałęzień złocistożółte, najpełniej wybarwione na majowych przyrostach, potem jasnozielone
‘Sunkist’ — wolno rosnąca; pokrój krzewiasty, szerokostożkowaty, gęsty, do 2 m wysokości; gałązki złocistożółte, zimą brązowiejące w części wierzchołkowej; do sadzenia w pełnym słońcu (warunek ładnego wybarwienia)
‘Teddy’
‘Tiny Tim’
‘Umbraculifera’ — kulisto-spłaszczona, parasolowata, młode prawie kuliste, potem płaskokuliste, bardzo gęste, do 1 (2) m wysokości, regularne także w starszym wieku; młode rozgałęzienia płaskie, wachlarzowate, ustawione pionowo, u starszych roślin ukośne, końce gałązek zwieszone; barwa charakterystyczna, jasnozielona, niebieskozielono owoszczona, zimą brunatna
‘Wagneri’ — wąskojajowata, do kilku m wysokości; wszystkie rozgałęzienia ± płaskie, pionowe, u starych egzemplarzy na końcach nieco zagięte, zwisające; łuski drobne, delikatne, ciemnozielone; odporna na suszę, mrozy i wiatry
‘Wareana’ (Robusta) — krzew lub niskie drzewo do 10 m wysokości, początkowo szybko rosnąca, potem wolno; korona regularna, gęsta, szerokostożkowata lub kopulasta z zaokrąglonym wierzchołkiem; gałązki wachlarzowate, gęste, grube, silnie spłaszczone, jasnozielone do szarozielonych, matowe; bardzo dawna odmiana; rozmnażana z nasion dość dobrze powtarza cechy; do sadzenia pojedynczo lub w niskich żywopłotach
‘Wareana Lutescens’ (Lutescens) — zbliżona do 'Wareana' ale gałązki bladożółte, jesienią i zimą bielejące; pokrój szerokostożkowaty z zaokrąglonym wierzchołkiem lub cylindryczny; wolno rosnąca; gałązki krótkie, wachlarzykowate, ustawione prawie poziomo, ± dachówkowato ułożone; do sadzenia pojedynczo lub w niedużych grupach
‘Waxen’
‘Woodwardii’ — wolno rosnący krzew do 2 m; pokrój regularny, zwarty, kulisty, jak 'Globosa' ale gęściejszy i odporniejszy na deformację; ciemnozielona także zimą; stara odmiana
‘Yellow Ribbon’ — stożkowata; kolor złotożółty
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

wybrane okazy · selected collections

#6 #3 3D
15 03 07 - 1
leg. Marek Snowarski
/Park Grabiszyński, Wrocław/
#11 #7 3D
11 10 22 - 10
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#3
bl.030416-2
leg. Barbara Łotocka
#2
bl.010820-1
leg. Barbara Łotocka
#4
11 12 26 - 3
leg. Marek Snowarski
/Kościerzyna, cmentarz przy ul. Kaplicznej/
#1
bl.051000-3
leg. Barbara Łotocka
#6
22 08 23 - 14
leg. Marek Snowarski
/Ogród Botaniczny PAN w Powsinie/

ten gatunek tworzy mieszańca:

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Thuja occidentalis L. [🔉 tu·ja ok·ci·den·ta·lis](pl) żywotnik zachodni
occidentalis, -e (lat., adj.) — zachodni; lat. occidens, -entis - zachód
thya (thyia), -ae f; thyon, -i n; θύον, θύα (lat. z gr., subst.) — w starożytnej Grecji to nazwa drzewa cenionego dla intensywnie aromatycznego drewna i żywicy (sandarak) w ofiarnych kadzidłach; żywica używana do produkcji werniksów; Tetraclinis articulata (Vahl) Mast. (cyprzyk czteroklapowy) ≡ Callitris quadrivalvis Rich. et A. Rich. [459]; obecnie gatunek ten nie należy do rodzaju żywotnik (Thuja) ale dał mu nazwę
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji