jak ustawiać wzrok
Alternatywa krzyżogląd — stereoparę zestawia się tak że obraz przeznaczony dla lewego oka jest po prawej, przeznaczony dla prawego jest po lewej stronie; taką stereoparę ogląda się ze wzrokiem skupionym przed nią (ogląd z zezem, tzw. krzyż-ogląd) — ta technika umożliwia oglądanie znacznie szerszych fotografii.
Wszystkie stereopary w atlasie oznaczone || (wersja wąska) lub LR lub L||R są zestawione tak, że obraz dla lewego oka jest po lewej stronie, dla prawego oka jest po prawej stronie. Wersję wąską ogląda się wzrokiem zrelaksowanym, skierowanym za fotografię (tzw. prostogląd). W praktyce jest to tak, jakby patrzeć na wyobrażony horyzont lub na oddalony przedmiot za ekranem komputera. Wersje szerokie (składowa szersza od rozstawu źrenic) wymagają spojrzenia mniej lub bardziej rozbieżnego.
Ile taka nauka zajmuje? U szczęśliwców o elastycznym umyśle kilka minut, u osób opornych dłużej, jak u autor tego atlasu, któremu zajęło to trzy sesje po kilkanaście minut. To jest mniej więcej tak jak z nauką jazdy na rowerze u dorosłej osoby. Jednemu wystarczy minuta, drugi załapie po 2-3 piętnastominutowym podejściu. Przy kolejnych stereoparach nastawienie oglądu zajmuje zwykle kilkanaście sekund i z każdą kolejną jest szybsze, w końcu przychodzi niemal natychmiast.
nauka skupiania wzroku za fotografią
Teoria. Przy normalnym patrzeniu na świat zbieżność osi gałek ocznych i akomodacja soczewek są ze sobą sprzężone (nieświadomy, wyuczony w niemowlęctwie odruch). Przy oglądaniu stereopary swobodnej to sprzężenie musi być czasowo zawieszone tj. trzeba uzyskać takie spojrzenie (ustawienie oczu) w którym jednocześnie: gałki oczne są ustawione do patrzenie na ± nieskończoność tj. ± tak jak przy patrzeniu na horyzont, wtedy ich osie są ± równoległe (czyli nie są ustawione w zwykły dla bliskiego patrzenia sposób) a jednocześnie akomodacja soczewek w gałkach ocznych jest ustawiona „zwyczajnie” tj. na odległość oglądanej stereopary.
To jest tak jak z jazdą na rowerze. Świadomie się nie uzyska chwytania równowagi podczas jazdy. Ale przez proste ćwiczenie można nabyć takiej odruchowej nowej umiejętności patrzenia na stereoparę swobodną (patrz opis obok).
wszystkie stereopary w atlasie mają taki sam nagłówek z napisem 3D na zielonym tle — ten napis jest bardzo pomocny przy nastawianiu patrzenia, bo może być wykorzystany jako element na którym skupiamy uwagę, aż jego rozdwojone środkowe obrazy zejdą się dla uzyskania oglądu stereo
Lekcja bazuje na steroparach wąskich, łatwiejszych w oglądzie, tj. składowa fotografia ma szerokość nie większą lub zbliżoną do rozstawu źrenic.
W zasadzie każdy z nas to potrafi i robi wiele razy w ciągu dnia. Gdy relaksujemy się, marzymy, dumamy o niebieskich migdałach, wzrok błądzi nam gdzieś daleko a obraz świata się rozmywa.
Teraz chodzi o to aby przywołać ten stan rozmycia spojrzenia (osie oczu ±równoległe ustawione do patrzenia za ekran, na horyzont) i jednoczesnego ostrej akomodacji soczewek na bliżę.
Wskazówki:
1. W praktyce nie da się świadomie sterować tym jak daleko patrzy się za ekran. Trzeba rozluźnić się i "dać się ponieść" a będzie dobrze.
2. Łatwiej uczyć się na nieco węziej rozstawionych, kontrastowych, nie przeładowanych detalami stereoparach. Jeśli poniższe stereogramy będą dla Ciebie za szerokie, to możesz pomniejszając stronę w przeglądarce (w IE i FireFox to Ctrl - (minus z klawiatury numerycznej), w Opera sam minus).
3. Jeśli przy próbach ciągle odruchowo skupiasz się na powierzchni ekranu i rozdwojenie obrazów znika to zbliż twarz do ekranu tak aby trudno było na nim skupić wzrok — nie obawiaj się, to tylko tak jednorazowo dla przyzwyczajenia się patrzenia "za ekran".
Paradoksalnie — zmęczenie utrudnia zrelaksowane patrzenie. Jeśli jesteś zmęczony, to odpuść sobie i wróć do treningu gdy będziesz wypoczęty/wypoczęta.
4. Gdy widzisz już środkowy obraz, to nie staraj się intencjonalnie go "wyostrzyć" bo uruchomisz odruch ustawienia zbieżności osi gałek ocznych na powierzchni ekranu który sprawi, że znajdziesz się w początkowej pozycji, tj. ze spojrzeniem skupionym na powierzchni ekranu (a nie za nim).
5. Pomocne bywa w zestrojeniu środkowych rozdwojonych obrazów nieznacznie i powolne przechylenie głowy w prawo lub w lewo (aby obrazy z lewego i prawego oka były na tym samym poziomie). Większość ludzi ma przy patrzeniu nieświadomie nieznacznie przekrzywioną na bok głowę, a to utrudnia lub uniemożliwia syntezę obrazu stereopary.
uczymy się w czterech krokach jak patrzeć „stereo”
a. Gdy skupiamy spojrzenie na ekranie to widzimy dwie czarne kropy (z żółtą źrenicą). Nie jest zbyt istotne w które miejsce stereogramu patrzysz.
W przypadku stereopar z atlasu sugeruję pomocniczy symbol 3D w górze prawej lub lewej fotografii (jak Ci wygodniej).
c. Środkowa para rozdwojonych obrazów mniej lub bardziej zbliża się do siebie w zależności od tego "jak głęboko patrzymy za ekran". Chodzi o to aby "tak daleko popatrzeć za ekran aby te środkowe obrazy nasunęły się na siebie - wtedy zamiast czterech obrazów, będziesz widział w efekcie trzy obrazy kropek - oryginalne po bokach i środkowy (to będzie ten stereo złożony z nakładających się obrazów - lewego i prawego).
Jeśli widzisz na tym prostym obrazku, że czarne oko wystaje z tła, a żółta źrenica jest jeszcze bliżej ciebie, to gratulacje. Jeśli nie widzisz tego obrazka przestrzennie, to nie problem - ta plansza służy tylko do treningu ruchu oczu i informacji przestrzennej prawie w niej nie ma.
dlaczego na początku niewyraźnie widać?
Ten etap, tj. adaptacja ośrodka analizy obrazu, w przypadku steropary jest krótszy i mniej męczący niż przy anaglifie i zajmuje przy pierwszych fotografiach kilka sekund. Jest łatwiej, bo składowe obrazy są identyczne jak zwykła fotografia i mózg nie jest obciążany dodatkową analizą.
Wynikowa jakość obrazu stero, łącznie z barwą, jest w tej technice nawet lepsza niż w zwykłej fotografii.
Przy oglądaniu pierwszych stereopar ośrodek w mózgu odpowiadający za syntezę obrazów z lewego i prawego oka w jeden konceptualny obraz przestrzenny musi się czegoś nowego nauczyć. Dlatego w pierwszych sekundach oglądania pierwszych stereopar można czuć dezorientację a obraz jest nieostry, niewyraźny. To mija w ciągu kilkunastu sekund przypatrywania się detalom. Zaczynamy widzieć coraz wyraźniej, coraz więcej szczegółów. W końcu widzimy równie wyraźnie (a nawet wyraźniej) niż w rzeczywistości. Pomocne może być delikatne pochylenie głowy w jedną lub drugą stronę — często trzymamy głowę nieco pochyloną na bok nie zdając sobie z tego sprawy i wtedy obrazy składowe niezbyt dobrze na siebie nachodzą.
Mózg analizując pierwsze stereopary sporo się uczy nowych umiejętności co rodzi zmęczenie. Dlatego przy pierwszych kontaktach z fotografią przestrzenną należy zrobić sobie odpoczynek, gdy zaczyna być nieprzyjemnie. Po kilku podejściach posiadamy już wykształconą nową umiejętność i w tych fotografiach widzimy wszystko bez zmęczenia, podobnie jak przy codziennym patrzeniu na świat.
jak szybko będzie świetnie?
Po kilku sesjach ze stereoparami mózg jest tak wytrenowany w analizie tego typu obrazów, że dyskomfortowe zjawiska opisane wyżej trwają ułamki sekund i przez większość osób nie są dostrzegane.
Miłe i korzystne jest też to, że dostrzegamy o wiele więcej szczegółów, detali i subtelności na fotografiach przestrzennych. Nawet więcej niż na normalnym codziennym dwuocznym oglądzie tych samych obiektów.
Realne stereofotogramy do ćwiczeń prostoglądu
Poniższa seria stereofotografii jest ułożona wg. wzrastającego stopnia trudności. Rysunki oczu możesz użyć jako pomocy do nastawienie oglądu stereo.
Jeśli już odpowiednio skupisz wzrok na dowolnym stereogramie poniżej, to możesz płynnie przejść do oglądu następnego zdjęcia (wyżej lub niżej) po prostu przenosząc wzrok i/lub przewijając stronę.
Jeśli potrafisz już stabilnie oglądać środkowy obraz przestrzenny, możesz po nim dowolnie błądzić wzrokiem a nawet (w razie potrzeby) skupiać uwagę na obrazach składowych po bokach.
