W polszczyźnie botanicznej stosuje się termin wcięcie na oznaczenie, różnej wielkości wcięć w płaszczyznę organu (np. blaszki liściowej), zwykle (domyślnie) jest to wcięcie ostre.
Wynikiem wcięć w płaszczyznę jest powstanie odcinków różnej wielkości: stosunkowo dużych klap, łatek i stosunkowo drobnych np. ząbków, karbów i uszek.
odcinek [segment]
lat.segmentum; ang. leaf segment; niem. Blattabschnitt, Abschnitt; cz. úkrojek; slo. úkrojek;
Odcinek to wydzielony przez wcięcie boczny fragment blaszki liściowej lub innej stosunkowo płaskiej części rośliny. W wąskim rozumieniu mówimy o odcinkach w przypadku blaszki liściowej rozciętej ±do nerwu głównego, dzielącej ją na "segmenty".
W przypadku liści mówimy, że jest klapowany gdy wcięcia lub zatoki sięgają ±połowy odległości środka blaszki.
Jeśli odcinek jest wąski i ostro zakończony (wąska łatka — lat. lacinia, -ae), to określa się tak podzielony brzeg jako wąsko i ostro wcinany (lat. laciniatus) lub po prostu wcinany.
blaszka podzielona
lat.folium divisum; niem. Spreitenabschnitten; cz. člěnený list
Definicje głębokości wcięć -wrębnych, -klapowanych, i -dzielnych różnią się u różnych autorów. Np. są różnice pomiędzy wielkościami przyjętymi przez polskich autorów (np. [59], [56], klapowany wg rysunku w [3]) a tymi przyjętymi u Rothmalera [40] i w Květena ČR [71.1]. Odpowiednie głębokości wcięć -wrębnych, -klapowanych, u polskich autorów są niemal o klasę większe niż w „zagranicznych” definicjach tych pojęć i zbliżają się odpowiednio do -klapowanych i -dzielnych wg kryteriów przyjętych poza polską literaturą.
Przykłady na rysunkach poniżej nawiązują do definicji z [40] i [71.1]; jak to wygląda wg autorów polskich zostało pokazne przy pomocy wewnętrznego mniej kontrastowego konturu.
Blaszka liściowa podzielona ma wcięcia o różnej głębokości, przekraczające 1/5-1/3 połowy szerokości blaszki (przy wcięciach pierzastych) lub 1/5-1/3 długości blaszki (przy wcięciach dłoniastych); jeśli wcięcia są płytsze to mamy do czynienia z blaszką niepodzieloną o brzegu wcinanym (ząbkowany, karbowanym itd.).
W przypadku kolejnego rzędu podziału (odcinki pierwszego rzędu kolejny raz podzielone) stosujemy określenia liczebnikowe: podwójnie, potrójnie itd. np. podwójnie pierzastosieczny.
rodzaje podziału blaszki
pierzasto-
lat.pinnati-; ang. distichous; niem. fiederförmig, fiedrig; cz. pařeno-
pierzasto –wrębny, –klapowany, –dzielny, –sieczny
Podzielone na łatki ustawione w dwóch rzędach po obu stronach żyłki głównej blaszki liściowej.
dłoniasto-
lat.palmati-; niem. handförmig, fingerförmig; cz. dlanito-
dłoniasto –wrębny, –klapowany, –dzielny, –sieczny
Podzielone wzdłuż linii promieniście rozchodzących się od podstawy blaszki liściowej.
wrębny
lat.folium lobatum; niem. gelappt, -lappig; cz. laločný
dłoniastowrębny
lat.folium palmatilobatum; niem. handförmig gelappt, 3,5,7-lappig; cz. dlanitolaločný
pierzastowrębny
lat.folium pinnatilobatum; niem. fiederlappig; cz. pařenolaločný
liście pierzastowrębne
liście wrębne - o wcięciach głębokich na ok. 1/3 ([71.1], [40]; nie dalej jak do 1/2 wg. [59]) w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym)
klapowany
lat.folium fissum; niem. gespalten, -spaltig; cz. klaný
dłoniastoklapowany
lat.folium palmatifidum; niem. handförmig gespalten, 3,5,7-spaltig; cz. dlanitoklaný
pierzastoklapowany
lat.folium pinnatifidum; niem. fiederspaltig; cz. pařenoklaný
liście dłoniastoklapowane
liście klapowane - o rozcięciach do około połowy ([71.1], [40]; do 2/3 wg [59]) w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym)
dzielny
lat.folium partitum; niem. geteilt, -teilig; cz. dílný
dłoniastodzielny
lat.folium palmatipartitum; niem. handförmig geteilt, 3,5,7-teilig; cz. dlanitodílný
pierzastodzielny
lat.folium pinnatipartitum; ang. pinnatifid; niem. fiederteilig; cz. pařenodílný
trójdzielny — folium tripartitum; cz. 3dílný
liść pierzastodzielny
Przyrostek -dzielne stosuje się dla liści o blaszce rozciętej do około 2/3 ([71.1], [40]; nie mniej jak 2/3 wg. [59]) i głębiej w kierunku żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym); poszczególne odcinki są jeszcze połączone ze sobą.
sieczny
lat.folium sectum; niem. geschnitten, -schnittig; cz. sečný
dłoniastosieczny
lat.folium palmatisectum; niem. handförmig geschnitten, 3,5,7-schnittig; cz. dlanitosečný
pierzastosieczny
lat.folium pinnatisectum; niem. fiederschnittig; cz. pařenosečný
podwójnie pierzastosieczny
liście -sieczne - o rozcięciach dochodących prawie do żyłki głównej (przy podziale pierzastym) lub w kierunku nasady blaszki (przy podziale dłoniastym); poszczególne odcinki są niemal wolne;