Linaceae [🔉 li·na·ce·e]

Rodzina lnowatych jest reprezentowana w naszej florze przez lenka stoziarna (Radiola linoides) i kilka gatunków z rodzaju len (Linum).

Lnowate (Linaceae) to rodzina reprezentowana w naszej florze jedynie przez gatunki zielne. W innych regionach świata są liczne gatunki drzew, krzewów i krzewinek.

Kwiaty obupłciowe, o symetrii promienistej, z pięcioma (len (Linum)) lub czteroma (lenek stoziarn (Radiola linoides)) wolnymi płatkami. Działek kielicha tyle samo co płatków korony, wolne lub zrośnięte tylko w dole. Pręcików tyle samo co płatków lub krotność tej liczby, często mogą występować prątniczki w formie nitkowatej lub łuseczkowatej. Słupek górny, jeden. Zwykle 5-komorowy, rzadziej trójkomorowy lub wyjątkowo dwukomorowy. Komory słupka są przedzielone zupełną lub niepełną przegrodą fałszywą, w każdej po dwa zalążki. Liczba szyjek słupka równa zwykle liczbie owocolistków.

Przed epoką włókien syntetycznych len zwyczajny (Linum usitatissimum) był podstawową (obok konopii) rośliną włóknodajną uprawianą w naszym klimacie. Włókno lniane używano głównie do produkcja tkanin lnianych. Z jego uprawą i przerobem związany był cały szereg elementów kulturowych — czynności, narzędzi, tradycyjnych surowców, rzemiosła i przemysłu. Obecnie pozostały w standardowym języku tylko ślady niegdyś bogatego słownictwa związanego z lnem i jego obróbką. Były to np. takie terminy jak roszenie lnu (termin pochodzi od rosy), międlenie (mechniczne wydrębnianie włókien z łodygi), oddzielanie paździerzy (stąd nazwa miesiąca październik), pakuły lniane (kłęby krótkich włókien), bielenie płótna lnianego na słońcu.

Z tradycyjnymi uprawami lnu związany jest kompleks wyspecjalizowanych chwastów dostosowanych do tradycyjnej agrotechniki tej uprawy — tworzą one zespół Ass. Spergulo-Lolietum remoti. W związku z zanikiem tradycyjnie prowadzonych upraw lnu, niektóre z tych gatunków wymarłu lub wymierają na terenie Polski np. lnicznik właściwy (Camelina alyssum), kanianka lnowa (Cuscuta epilinum), życica lnowa (Lolium remotum).