atlas-roslin.pl

Zinnia elegans Jacq. [🔉 * ·le·gāns]

cynia wytworna, jakobinka, "cynia chryzantemowa" · "cynia daliowa" · "cynia karłowa" · "cynia skabiozowa"
Zinnia mexicana hort. ex Vilm.
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Zinnia elegans (cynia wytworna)
cynia daliowa odm. Eldorado
Zinnia elegans (cynia wytworna)
cynia daliowa odm. Illumination
Zinnia elegans (cynia wytworna)
odm. Profusion White
Zinnia elegans (cynia wytworna)
XL
odm. Kirke

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Zinnia elegans (cynia wytworna)
Takson uprawiany. [491]
Zinnia elegans (cynia wytworna)
cynia daliowa odm. Illumination
🌱
Pochodzi z Meksyku. U nas uprawiana jako kwiat roczny z rozsady lub z siewu do gruntu. Pędy wzniesione, w zależności od odmiany 15-100 cm wysokości (są odmiany karłowate i wysokie), zakończone dużym koszyczkiem kwiatowym (5-14 cm średnicy).

Efekt ozdobny zapewnia długie i obfite kwitnienie, od czerwca/lipca do końca sezonu wegetacji. Kwiaty w odmianach zwykle pełne, o różnym układzie i formie wypełnienia koszyczka. W szczególności odmiany: cynii chryzantemowych o koszyczkach półpełnych, ± płaskimi kwitami języczkowymi przypominające formą kwiaty chryzantem, cynie „kaktusowe” z igiełkowato skręconymi kwiatami języczkowi; pełnokwiatowe cynie daliowe (dahliaeflora) o poszczególnych kwiatach języczkowych szerokich i przy tym łyżeczkowato wygiętych; cynie skabiozowe (scabiosaeflora) o koszyczkach jak u driakwi tj. o koszyczkach z szerokimi brzeżnymi kwiatami języczkowatymi i tarczką rozrośniętych kwiatów rurkowy, cynie pomponowe o niedużych, w zarysie kulistawych koszyczkach. Skala barw odmian jest bardzo duża, od białego, przez zielonkawożółte i żółte, pomarańcz, czerwień i róż w różnych odcieniach po ciemne czerwonobrązowe, bordowe lub liliowe. Zwykle jednobarwne ale są też i odmiany wielobarwne.

Do sadzenia na rabatach i tworzenia kobierców kwiatowych. Odmiany karłowe sprawdzają się na obwódki, w ogrodach skalnych lub do uprawy w pojemnikach. Odmiany wysokie (np. cynie kalifornijskie (Mammoth, Mamut)) trwałe jako kwiat cięty (nie zanurzać liści w wodzie bo szybko gniją).

wymagania i uprawa

Zdecydowanie warto postarać się aby rośliny miały jak najlepsze warunki rozwoju — dopiero wtedy obficie tworzą koszyczki kwiatowe w swojej bogatej pełnej formie. Rośliny słabsze, w gorszej sytuacji pokarmowej, niestety redukują kwiaty języczkowe do najbardziej zewnętrznych i wyglądają wtedy nijak. Dlatego uprawiając cynie koniecznie sadzimy ja w miejscu w pełni nasłonecznionym, ciepłym i nie żałujemy nawożenia oraz podlewania w razie suszy. Pierwsze kwiaty w sezonie, jeszcze nie w pełni rozwiniętych roślin, także mogą odbiegać in minus w stosunku do typowych dla odmiany.
Zinnia elegans (cynia wytworna)
XL
odm. Scarlet
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • ciepłe
💧 woda: gleba dostatecznie wilgotna
☷ gleba: przepuszczalna • żyzna • przeciętna ogrodowa • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową
Zinnia elegans (cynia wytworna)
XL
odm. Peppermint Stick
Roślina na stanowiska słoneczne, ciepłe, w chłodne lata nie udaje się najlepiej. Gleba żyzna, przepuszczalna, dostatecznie wilgotna, w razie suszy trzeba podlewać; odczyn obojętny lub zasadowy (pH 7.0-8.0). Wysoce wskazane nawożenie.

Uprawia się z rozsady, którą wysadza się do ogrodu w końcu maja (wrażliwa na przymrozki i nie rośnie podczas chłodów). W zależności od wielkości odmiany rozstawa 20-40 cm lub 20-40 x 15-25 cm pomiędzy roślinami.

Nasiona (120-200 szt./g) dla uzyskania rozsady wysiewa się w końcu marca lub na początku kwietnia. Kiełkują do tygodnia w temperaturze ok. 20°C. Siewki z pierwszymi liśćmi właściwymi pikuje się do doniczek torfowych (w zwarciu łatwo "wyciągają się"). Do ogrodu jest sens sadzić dopiero, gdy zrobi się naprawdę ciepło — w końcu maja lub nawet w początku czerwca, jest bardzo wrażliwa na przymrozki. Kwitnie ok. 12 tygodni od wysiewu.

Można też wysiewać wprost do gruntu na początku maja, opóźnia to kwitnienie do drugiej połowy lipca, ale nie osłabia intensywności kwitnienia. Z bryłą ziemi można przesadzać także kwitnące egzemplarze.

Są dość często porażane przez mączniaka prawdziwego. Grupa odmian jest bardziej odporna na tę chorobę; są to mieszańce międzygatunkowe z cynią wąskolistną (Zinnia haageana) o bogatej palecie barw ale mniejszych i niepełnych koszyczkach kwiatowych.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

16 – 11 szt./m2 • rozstawa: 20 – 40 cm
wysiew nasion do gruntu [początek maja]
wysiew nasion na rozsadę [marzec/kwiecień; wysadzać w maj/czerwiec]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#36) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

( · (chryzantemowa) · (daliowa) · (kaktusowa) · (pomponowa) · (skabiozowa) · B · Burnus · C · Canary Bird · Cupido · E · Eldorado · Envy · G · Glamour Girls mix · Golden Dawn · I · Illumination · J · Jowita · K · Kirke · Kobold mix · L · Liliput mix · Lilliput Golden Gem · Lilliput mix · Lilliput Purple Gem · Lilliput Rose Gem · Lilliput Scarlet Gem · Lilliput White Gem · m · mix, różne kolory · O · Orange King · Orys · P · Peppermint Stick mix · Polar Bear · Purity · R · Red Man · S · Safari · Scarlet Flame · Super Yoga mix · T · Tetra Goliath · Thumbelina mix · V · Violet Queen
idxGrupa cynia chryzantemowa
‘(chryzantemowa)’ — czerwona, pomarańczowa lub mix
‘Glamour Girls mix’
‘Red Man’ — czerwona
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa cynia daliowa (Z.e. dahliaeflora)
‘(daliowa)’ — biała, żółta, pomarańczowa, amarantowo-różowa, bordowa lub mix
‘Burnus’ — szkarłatna
‘Canary Bird’
‘Eldorado’ — ceglastoróżowa
‘Envy’ — żółtozielona
‘Golden Dawn’ — złotożółta
‘Illumination’ — amarantoworożowa
‘Jowita’ — ciemnoczerwony
‘Kirke’ — żółty
‘Kobold mix’
‘Liliput mix’ — daliowa
‘Orange King’ — pomarańczowa
‘Orys’ — pomarańczowa
‘Peppermint Stick mix’
‘Polar Bear’
‘Purity’ — biały
‘Safari’
‘Scarlet Flame’ — czerwony
‘Super Yoga mix’
‘Tetra Goliath’
‘Violet Queen’
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa cynia kaktusowa (Z.e. fl.pl. cacaflora)
‘(kaktusowa)’ — mix
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa cynia karłowa (Z.e. nana fl.pl.)
‘Cupido’ — mix
‘Lilliput Golden Gem’ — żółty, drobne kwiaty
‘Lilliput mix’
‘Lilliput Purple Gem’ — ciemno różowy, drobne kwiaty
‘Lilliput Rose Gem’ — różowy, drobne kwiaty
‘Lilliput Scarlet Gem’ — czerwony, drobne kwiaty
‘Lilliput White Gem’ — biały, drobne kwiaty
‘mix, różne kolory’
‘Thumbelina mix’
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa cynia pomponowa
‘(pomponowa)’ — mix
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa cynia skabiozowa (Z.e. scabiosiflora)
‘(skabiozowa)’ — mix
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

moim zdaniem

Kwiat letni z podstawowego, „żelaznego”, repertuaru ogrodowego. Zasługuje na swoje miejsce; jak najbardziej godny polecenia na żyznym i w pełni nasłonecznionym miejscu.
Mam duży sentyment do cynii, pomijając już fakt iż są to doskonałe kwiaty letnie dla słonecznego i ciepłego ogrodu. Kwitną długo, jest olbrzymi dobór odmian o różnej barwie kwiatów; co do ich formy, to u nas dominują odmiany pełnokwiatowe typu daliowego.

Uprawiam z samodzielnie przygotowanej rozsady z nasion różne odmiany cynii. Rośliny zaczynają naprawdę szybko rosnąć i rozwijać się dopiero przy zdecydowanie ciepłej pogodzie. Wcześniejsze sadzenie rozsady, np. w pierwszej połowie maja, tylko zwiększa ryzyko uszkodzeń przymrozkowych a nie przynosi praktycznie żadnego przyśpieszenia kwitnienia. Nie ma co śpieszyć się zbytnio z przygotowaniem rozsady — z nawiązką wystarczy, gdy przygotujemy wysiejemy nasiona do doniczek w drugiej połowie kwietnia, tak aby do gruntu sadzić rozsadę w końcu maja.

wybrane okazy · selected collections

#16 #1 3D
12 00 00 - K27_12
leg. Marek Snowarski
/ogród/
/daliowa cv. Eldorado/
#11 #3 3D
12 00 00 - K26_12
leg. Marek Snowarski
/ogród/
/cynia daliowa cv. Illumination/
#2
12 00 00 - K71_12
leg. Marek Snowarski
/ogród/
/nieudana cynia skabiozowa (Z.e.../
#2
sm.060700-3
leg. Michał Smoczyk, msmoczyk at wp pl
/Rzepin/
#3
jmak.10_13_57
leg. Jarosław Makowski
/ogr. zielny; Niemcy/
/cv. Profusion White/
#2
jmak.10_13_58
leg. Jarosław Makowski
/ogr. zielny; Niemcy/
/cv. Profusion Cherry Red/
#3
13 00 00 - K70_13
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/cv. Scarlet/
#2
13 00 00 - K72_13
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/cv. Canary Bird/
#2
13 00 00 - K113_13
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/cv. Kirke/
#1
13 00 00 - K172_13
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/cv. White Gem/
#5
13 00 00 - K124_13
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/cv. Kobold mix/

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Zinnia elegans Jacq. [🔉 * ·le·gāns]Zinnia mexicana hort. ex Vilm.(pl) cynia wytworna · jakobinka · "cynia chryzantemowa" · "cynia daliowa" · "cynia karłowa" · "cynia skabiozowa"
legāns, -ntis; ēlegāntissimus; ēlegntulus (lat., adj.) — wytworny, nadobny; stopień wyższy: elegantior, perelegans; stopień najwyższy elegantissimus; zdrobnienia (diminutiw): elegantulus ("uroczy"), subelegans; elegantius - stopień wyższy od eleganter (atrakcyjny, elegancki)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji