Podgatunek ssp. sativum jest uprawiany od czasów prehistorycznych jako warzywo strączkowe i obecnie nie sposób zidentyfikować dzikiego przodka. Może przejściowo utrzymywać się w miejscu uprzedniej uprawy. Większość zdolność do dziczenia ma drugi podgatunek, znajdująca się w uprawie polowej peluszka (Pisum sativum ssp. arvense).
‘Blauwschokker’(ozdobna; rośliny do 3 m wysokości, nasiona niejadalne z uwagi na wyraźny, cierpko-mączysty smak;
walorem ozdobnym są fioletowe kwiaty i takiej też, intensywnej barwy, bardzo duże strąki, z grubą pergaminową wyściółką;
część roślin jest pozbawiona fioletowego barwnika i ma kwiaty białe oraz zielone strąki)+chcę to+oferuję to
‘Gloriosa’(na nasiona (łuski niejadalne z uwagi na pergaminową wyściółkę); nasiona pomarszczone (to te smaczniejsze odmiany);
rośliny średniej wysokości (do 70cm), można obejść się bez podpory; strąki średniej wielkości)+chcę to+oferuję to
‘Iłowiecki’#2(odmiana cukrowa (do spożycia strąków w całości); niska, sztywnołodygowa (nie wymaga podpory), osiąga ok. 40-70 cm wysokości; stosunkowo późna - od siewu do pierwszego zbioru należy liczyć ok. 86 dni; strąki są drobne, bez wyściółki pergaminowej, smaczne)+chcę to+oferuję to
‘Sześciotygodniowy’#2(amatorski, na zielone ziarno; odmiana bardzo wczesna, co nieco przesadnie sugeruje nazwa odmiany, w istocie od siewu do pierwszego zbioru należy liczyć 60-70 dni; przeznaczona do uprawy amatorskiej, bo rośliny wiotkołodygowe, choć średniej wysokości, do ok. 1m; strąki średniej wielkości, z łuską; nasiona drobne, jasnozielone)+chcę to+oferuję to
‘Telefon’#2(stara odmiana amatorska, nazwa chyba miała kojarzyć się ze słuchawką tradycyjnego telefonu - że takie duże i wygięte strąki; rośliny bardzo wysokie, mogą osiągnąć do 3 m, siłą rzeczy wymagają podpory; strąki z łuską, duże, i o dużych nasionach; odmiana bardzo późna i jak to w przypadku wysokich odmian, strąki dojrzewają sukcesywnie, do kilkukrotnego zbioru)+chcę to+oferuję to
groch łuskowy
‘Ambrosia’#1(odmiana cukrowa (do spożycia strąków w całości); rośliny stosunkowo wysokie, o wiotkich łodygach, wymagają podpory;
strąki drobne, smaczne, słodkie)+chcę to+oferuję to
Groch to jedno z najbardziej wartościowych i pożywnych warzyw, dostępne wcześnie w sezonie, bo już w czerwcu.
Wartość energetyczna zielonych nasion wynosi 75-100kcal/100g. Zawartość białka 6-7g/100g, tłuszczu do 1g/100g, węglowodanów 6-7g/100g. Ma sporo soli mineralnych (żelazo, wapń, fosfor) i witamin (grupa witamin B, C, karoten, E).
odm. Blauwschokkger
odm. Blauwschokkger; po lewej zdecydowanie niższa odmiana Gloriosa XL
Odmiany grochu można dzielić wg różnych kryteriów. Podstawowy podział to odmiany z twardą wyściółką pergaminową wnętrza strąka — groch łuskowy ogr. i bez niejadalnej wyściółki — groch cukrowy ogr..
Groch łuskowy można podzielić na odmiany o pomarszczonych nasionach, są one słodsze i dłużej zachowujących dojrzałość konsumpcyjną ale mniej plenne i wrażliwsze, oraz odmiany o gładkich nasionach które mogą być kuliste lub ±spłaszczone, są plenniejsze ale zwykle szybciej przejrzewają i są mniej smaczne.
Odmiany różnią się też okresem wegetacji. Wczesne osiągają dojrzałość zbiorczą po 70 dniach, późniejsze po około 90 dniach. Wysokie odmiany amatorskie mogą mieć jeszcze dłuższy okres wegetacji.
wymagania i uprawa
Jedna z najstarszych roślin uprawnych. Groch na suche ziarno jest uprawiany od czasów prehistorycznych. Na zielone ziarno jest uprawiany przynajmniej od XVI wieku.
Nasiona duże, (masa tysiąca nasion to 150-350g), kuliste. Długo zachowują zdolność kiełkowania, przynajmniej 5-7 lat, a przechowywane w miejscu suchymi i chłodnym jeszcze dłużej.
Najlepszy klimat dla grochu jest chłodny, z temperaturą poniżej 20°C, nasiona kiełkują już w temperaturze 2°C a rośliny rosną od temperatury 4.4°C. Młode rośliny przed kwitnieniem doskonale znoszą przymrozki do -4-7°C. Późnowiosenne przymrozki uszkadzają kwiaty i zawiązki strąków. Największy plon jest przy wczesnej, długiej stosunkowo chłodnej i wilgotnej wiośnie bo wtedy przed kwitnieniem rośliny tworzy dużą masę liści i mogą wyżywić większą masę strąków i ziaren.
Wymaga gleby o odczynie zbliżonym do obojętnego lub lekko zasadowej (pH 6.5-7.8), na glebach kwaśnych nie udaje się i może zamierać. Optymalna jest gleba żyzna, zasobna w próchnicę, nie podmokła. Jak i inne rośliny motylkowe wiąże azot z powietrzna, nie ma potrzeby nawożenia azotem, i w sumie istotnie wzbogaca glebę w ten składnik mineralny, pozostawia też ją w dobrej strukturze.
Groch uprawia się z siewu do gruntu w terminie najwcześniejszym, gdy tylko możliwa jest uprawa roli — w końcu marca lub początek kwietnia, nie później jak w drugiej dekadzie kwietnia.
Optymalne zagęszczenie odmian karłowych i niskich to 120-150 roślin na m2 co osiąga się siewem w rzędach w rozstawie 15-25cm a w rzędzie co 3-4cm (większą rozstawa dla odmian wysokich). Odmiany wysokie, amatorskie sieje się przy podporze, w dwóch rzędach co 30 cm i zostawia przejście 60-80 cm szerokości. Sieje się na głębokość 2-6 cm, głębiej duże nasiona i na glebach lekkich.
zmianowanie
Z uwagi na znaczne nasilenie chorób nie należy grochu uprawiać po innych roślinach motylkowych, a po sobie nie częściej jak co 5-6 lat. Poza tym można uprawiać po każdych innych roślinach.
Groch z racji niepełnego pokrycia i braku możliwości odchwaszczania w czasie wzrostu, zwiększa zachwaszczenie. Z drugiej strony groch bardzo źle znosi zachwaszczenie, stąd ważne jest staranne przygotowanie pola pod tę uprawę.
zbiór, przechowywanie
Optymalna dojrzałość konsumpcyjna odmian cukrowych to w pełni rozwinięte strąki z niewyrośniętymi zalążkami nasion (później mimo, że jest to teoretycznie groch bezłuskowy, to jednak strąki są wyraźnie twardsze i mniej smaczne.
Przez dłuższy czas można przechowywać w postaci zamrożonej lub ugotowane i następnie konserwowane.
wybrane okazy · selected collections
040420-2 leg. Barbara Łotocka #9130000-W146_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Blauwschokkger/ #3130000-W148_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Gloriosa/ #1130000-W38_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Iłówiecki/ #1130000-W35_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Ambrosia/ #3130000-W36_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Telefon/ #1130000-W37_13 leg. Marek Snowarski /Wrocław/ /cv. Sześciotygodniowy/ #1
