atlas-roslin.pl

Abies [🔉·biēs]

jodła, jedle /cz/ · Tanne (f) /de/ · fir /en/ · sapin (m) /fr/ · пихта (f) /ru/
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
↓nie(z) górna powierzchnia z liniami aparatów szparkowych
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły długie, ok. 6 cm długości, prawie jednobarwne
Abies concolor (jodła jednobarwna)
Abies concolor (jodła jednobarwna)
XL,3D
lewa widok od góry, prawe od spodu
Abies concolor (jodła jednobarwna)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Często uprawiane drzewo parkowe.
↑nie (z) igły krótsze, do 4 cm długości
↓nie(z) bardzo krótkie, w nasadzie nie skręcone, silnie rozszerzone.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły grubsze i krótsze
Abies pinsapo (jodła hiszpańska)
Abies pinsapo (jodła hiszpańska)
XL
Abies pinsapo (jodła hiszpańska)
3D
widok o góry i do spodu
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Abies pinsapo Boiss. (jodła hiszpańska)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Nieczęsto uprawiana ciepłolubna jodła.
↑nie (z) igły węższe i dłuższe
Abies numidica (jodła numidyjska)
Abies numidica (jodła numidyjska)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Abies numidica de Lannoy ex Carrière (jodła numidyjska)
jodła algierska · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Pochodzi z gór Algieru.
↑nie (z) igły dłuższe, ponad 15 mm długości, w nasadzie skręcone
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły wierzchem z kilem
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Młode pędy brązowo krótko owłosione.
▶ Abies magnifica Murr. (jodła wspaniała)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Rzadko uprawiana. Zachowują się stosunkowo młode egzemplarze bo w niektóre zimy wymarza.
↑nie (z) igły wierzchem z bruzdką
↓nie(z) młode pędy ciemne, czerwonawo-brunatne, gęsto owłosione
Abies procera (jodła szlachetna)
cv. Glauca
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły od spodu gałązek ściśle do nich przylegające w początkowym biegu, zakrywające powierzchnię pędu.
▶ Abies procera Rehder (jodła szlachetna)
syn. Abies nobilis (Douglas) Lindl · takson uprawiany [491]
  Pochodzi z zachodu Ameryki Północnej. U nas rzadko uprawiane drzewo ozdobne. Bardzo atrakcyjna z uwagi na stalowoniebieską barwę igieł, zwłaszcza w wyselekcjonowanych odmianach (np. ‘Glauca’ zwłaszcza młoda o krzaczastym pokroju).
↑nie (z) młode pędy jasne, szarobrunatne, popielate lub białawe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście w dole biegu nie przylegają ściśle do gałązek.
↓nie(z) igły w większości odstające
Abies lasiocarpa
cv. 'Compacta' - igły
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki brunatne. Kora szarobrunatna.
▶ Abies lasiocarpa (Hook.) Nutt. (jodła górska)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Gatunek północnoamerykański o dużym zasięgu geograficznym. U nas czasem uprawiana.
↑nie (z) igły nieco przylegające
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki białawe, ożywiczone. Kora biaława.
▶ Abies arizonica Merr. (jodła arizońska)
jodła korkowa · syn. Abies lasiocarpa var. arizonica (Merr.) Lemm. · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Gatunek północnoamerykański; u nas w kolekcjach dendrologicznych.
↑nie (z) górna powierzchnia igieł zielona, bez linii aparatów szparkowych
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły płasko rozłożone na dwie strony (grzebieniasto)
↓nie(z) igły do 30 mm długości; pączki bez żywicy
Abies alba
gałązka od góry
Abies alba
gałązka od strony dolnej
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki bez żywicy.
▶ Abies alba Mill. (jodła pospolita)
wystepowanie - Abies alba (jodła pospolita)
jodła biała · syn. Abies pectinata (Lam.) DC. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Jedyny krajowy gatunek rodzaju. Częsta na południu Polski.
↑nie (z) igły do 60 (80) mm długości; pączki ożywicowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki ożywicowane.
↓nie(z) igły z wcięciem
Abies grandis (jodła olbrzymia)
3D
Abies grandis (jodła olbrzymia)
XL
widok od spodu
Abies grandis (jodła olbrzymia)
XL
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki małe, zaokrąglone na wierzchołku, nieco ożywicowane. Pędy nagie, początkowo drobno owłosione.
  Gatunek z zachodu Ameryki Północnej. U nas rzadko uprawiane drzewo parkowe, w kolekcjach dendrologicznych i uprawach leśnych (charakteryzuje się bardzo szybkim wzrostem).
↑nie (z) igły ostro zakończone
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki wrzecionowate, ostre. Pędy nagie.
  Abies bracteata Nutt. — zbyt mało mrozoodporna dla dłuższej uprawy w Polsce.
↑nie ↓nie(z) igły rozłożone na dwie strony i podnoszące się; pączki ożywiczone
↓nie(z) pędy podłużnie bruzdowane
↓nie(z) igły zdecydowanie ostre, kłujące
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pędy nagie, od trzonków igieł ze zbiegającymi garbkami, gładkie, błyszczące.
  Abies holophylla Maxim. — wystarczająco mrozoodporna dla uprawy w Polsce.
↑nie (z) igły wcięte lub niewyraźnie zaostrzone
↓nie(z) pędy nagie
Abies homolepis (jodła nikkońska)
Abies homolepis (jodła nikkońska)
XL,3D
lewe widok od góry, prawe widok od spodu
Abies homolepis (jodła nikkońska)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły równowąskie, zwykle nieznacznie wcięte; spodem z szerokimi, kredowobiałymi paskami.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Nieczęsto uprawiane drzewo parkowe. Pochodzi z gór środkowej Japonii.
↑nie (z) igły najszersze pośrodku
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły wyraźnie najszesze pośrodku (do 3 mm szerokości), wierzchołek zwykle ostro wcięty z dwoma ząbkami; spodem z niewyraźnymi białawymi paskami.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Abies firma Sieb. et Zucc. — dość mało mrozoodporna, uprawia możliwa w cieplejszych rejonach zachodniej Polski.
↑nie (z) pędy niewyraźnie bruzdowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły spodem z wyraźnymi szerokimi białymi pasami
↓nie(z) pędy jasnobrązowe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły miękkie, elastyczne.
  Gatunek koreański, czasem uprawiany w Polsce.
↑nie (z) pędy ciemne czerwonobrązowe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły sztywniejsze.
  Abies delavayi Franch. — mało mrozoodporne jak dla pewnej uprawy w Polsce.
↑nie (z) igły spodem z wąskimi lub niewyraźnymi pasami
↓nie(z) igły sztywne i kruche
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) łuski wspierające szyszek ± ukryte
Abies balsamea
Abies balsamea
igły, widok od dołu
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Składnik tajgi w północnej Ameryce. U nas rzadko uprawiana.
↑nie (z) łuski wspierające szyszek wysunięte
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Abies frasneri Poir.
↑nie (z) igły delikatniejsze, stosunkowo miękkie
↓nie(z) szyszki fioletowe, łuski wspierające ± ukryte
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki czerwonawobrązowe, ożywicowane głównie na czubku (silniej zimą).
  Abies nephrolepis Maxim.
↑nie (z) szyszki fioletowe, łuski wspierające ± ukryte
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pączki czerwonawobrązowe, ożywicowane głównie na czubku (silniej zimą).
  Abies sachalinenesis Mast.
↑nie (z) igły inaczej ułożone
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) pączki bez żywicy
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły dość długie, do 35 (40) mm.
↓nie(z) igły gęste
Abies nordmanniana (jodła kaukaska)
Abies nordmanniana (jodła kaukaska)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły ciemnozielone, silnie błyszczące (jak lakierowane), mocne, szerokie, na szczycie zaokrąglone i wcięte.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Stosunkowo często uprawiana jodła z Kaukazu, podobna do jodły pospolitej (Abies alba).
↑nie (z) igły luźno ułożone
Abies cilicica (jodła syryjska)
Abies cilicica (jodła syryjska)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły jaśniej ciemnozielone, węższe.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Gatunek z Azji Mniejszej, u nas rzadko uprawiany w kolekcjach dendrologicznych.
↑nie (z) pączki mniej lub bardziej ożywicowane
↓nie(z) pędy nagie, igły nie wcięte
Abies cephalonica (jodła grecka)
XL
Abies cephalonica (jodła grecka)
Abies cephalonica (jodła grecka)
3D
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Igły sztywne, mniej lub bardziej zaostrzone, 2-3 cm długości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Pochodzi z gór Grecji. U nas w kolekcjach.
↑nie (z) pędy owłosione, igły wcięte
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły delikatne, miękkie, wąskie
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Abies sibirica Ledeb. (jodła syberyjska)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
↑nie (z) igły sztywniejsze i szersze
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) igły krótkie
Abies koreana
Abies koreana
igły, widok od dołu
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pędy bardzo jasne, brudnobiało omszone w bruzdkach.
  Gatunek z gór Korei. U nas stosunkowo często uprawiana z uwagi na dekoracyjność.
↑nie (z) igły dłuższe
Abies amabilis (jodła wonna)
Abies amabilis (jodła wonna)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Pędy brązowo-beżowe, równomiernie omszone.
▶ Abies amabilis Douglas ex J. Forbes (jodła wonna)
takson uprawiany, nie ujęty w czekliście [491]
  Gatunek z zachodu Ameryki Północnej. U nas rzadko spotykany, w kolekcjach dendrologicznych.
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony

opis

Wysokie drzewa, o wyraźnym pniu przewodniku i regularnej, stożkowatej koronie.

space

Szyszki skupione w pobliżu wierzchołka drzewa, wzniesione, dojrzałe rozpadają się pozostawiając tylko zdrewniałą oś szyszki (trzpień).

space

wymagania i uprawa

Większość gatunków ma wysokie wymagania co do żyzności gleby i wilgotności oraz wymaga wysokiej wilgotności powietrzna. Źle znoszą zapylenie i zanieczyszczenia powietrza. Wyjątkiem jest tu np. często uprawiana jodła jednobarwna (Abies concolor).

space

Rozmnażane są wyłącznie z nasion i przez szczepienie.

Abies alba Mill.
jodła pospolita

jodła biała · Abies pectinata (Lam.) DC. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony[491]
Abies alba (jodła pospolita)
Abies alba
wystepowanie - Abies alba (jodła pospolita)
Kora długo gładka, jasna, szarobiała, z pęcherzykami żywicy; stara poletkowato spękana. Młode pędy długo szare, gęsto krótko owłosione. Pączki jajowate, drobne, brązowe, nieożywicowane.

space

Szyszki wąskocylindryczne, 10-15(17)cm długości, młode zielone, dojrzałe brunatne. Łuski wspierające wystające, odgięte w dół.

space

Abies concolor (jodła jednobarwna)
Abies concolor
Najczęściej uprawiana jodła w Polsce i jedyna którą można polecać bez zastrzeżeń. Zawdzięcza to swoim walorom dekoracyjnym, wysokiej mrozoodporności i wyjątkowo niskim wymaganiom glebowym i wodnym.
Igły wyjątkowo długie (4-6(8) cm), z obu stron jednakowo zabarwione (stąd epitet gatunkowy), matowe, sinozielone do srebrzystych (zależnie od odmiany mniej lub bardziej owoszczone, wtedy niebieskobiałe), luźno ustawione na pędzie, często łukowato uniesione ku górze. Roztarte o silnym, przyjemnym, cytrynowym zapachu.

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Abies [🔉 ·biēs](pl) jodła • jedle /cz/ · Tanne (f) /de/ · fir /en/ · sapin (m) /fr/ · пихта (f) /ru/
Naukowa nazwa rodzaju w łacinie klasycznej oznacza drzewo iglaste. Podobnie jest z nazwą polską.
abiēs, abietis (lat., subst., f) — w łacinie starożytnej słowo to oznaczało drzewo iglaste, najpewniej bez rozróżnienia, jodłę lub świerk; rodowód słowa nieznany, prawdopodobnie b. archaiczne [460], od przypuszczalnie przed praindoeuropejskiego rdzenia *ab- "drzewo" lub *abi-
jodła () — różne odmiany tego słowa występują w językach słowiańskich i bałtyckich, i oznaczają jodłę lub świerk, lub szerzej drzewa iglaste; prawdopodobnie słowo odnosi się do kłujących liści i pochodzi od praindoeuropejskiego *edʰ-lo- (kłujący) z pierwiastkiem *edʰ- (ostry)
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji