atlas-roslin.pl

Picea abies (L.) H.Karst. [🔉 p·ce·a ·bi·ēs]

świerk pospolity, "smerek" · "smrek", smrk ztepilý /cz/ · Europäische Fichte /de/ · Gewöhnliche Fichte /de/ · Rottanne /de/ · ель обыкновенная /ru/
Picea excelsa (Lam. et DC.) Link [🔉 p·ce·a eks·cel·sa] · Picea excelsa (Lam.) Link
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Picea abies (świerk pospolity)
XL
Picea abies
szczyt drzewa
Picea abies (świerk pospolity)
szyszki
Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies
Picea abies
kora

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:Picea (świerk)kl 2609
Picea abies (świerk pospolity)
3D
Picea abies (świerk pospolity)
XL
Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies (świerk pospolity)
3D
Drzewo do 30(50) m wysokości. Pień prosty, strzała, widoczny wyraźnie do samego wierzchołka; korona stożkowata, bardzo regularna; boczne gałęzie w wyraźnych piętrach; w górze pnia wzniesione lub wznoszące się, w części środkowej poziome, w dole pochylone w dół; przy pełnym nasłonecznieniu zachowują się do podstawy, w zwarciu dolne gałęzie obumierają. Kora czerwonobrązowa do szarej, łuszczy się cienkimi płatkami. System korzeniowy płaski, bez korzenia palowego.

space

Igły ciemnozielone lub sinawe, zaostrzone, 10-25 mm długości, 1-1.5 mm szerokości; w przekroju poprzecznym czterokanciaste, często ±kwadratowe; zwykle bez wyraźnego nalotu woskowego, jedynie z niewyraźnymi paskami na każdej stronie (linie aparatów szparkowych), błyszczące. Na górnej stronie pędu ustawione wszechstronnie, na spodniej ±dwurzędowo.

space

Szyszki zwisające, długie, 10-15(18) cm długości i 3-4.5 cm szerokości; nasiona dojrzewają w końcu pierwszego roku; szyszki opadają w całości dopiero wiosną. Łuski nasienne bardzo zmiennego kształtu, w zarysie rombowate, mniej lub bardziej wydłużone na szczycie, grube, sztywne, tabakowo brązowe do ciemno brązowych. Nasiona ciemnobrązowe, 4 mm długości, skrzydełka żółtawe, 3×dłuższe od nasiona.

space

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony. [491]
wystepowanie - Picea abies (świerk pospolity)
Picea abies
Picea abies (świerk pospolity)
drzewostan świerkowy
Picea abies
w specyficznych surowych warunkach klimatycznych, powyżej górnej granicy lasu w Karkonoszach świerk wytwarza formy płożące się
ekologiczne liczby wskaźnikowe Picea abies (świerk pospolity)
Jedyny gatunek tego rodzaju naturalnie występujący w Polsce. Często spotykany w dwóch pasach: na południu w górach (świerczyny) i na pogórzu oraz na północy kraju. Preferuje gleby silnie wilgotne lub wilgotne, kwaśne, z duża ilością surowej próchnicy. W pasie środkowym Polski, z powodu zbyt niskich opadów, rzadko spotykany.
Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw
Gatunek wyróżniający (D.) dla:
space_elw
Stałość dla wybranych syntaksonów (literatura tamże podana):
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

wybrane okazy · selected collections

#12 #2 3D
11 10 29 - 4
leg. Marek Snowarski
/Park Grabiszyński, Wrocław/
#8
js.050318-7
leg. Jacek Soboń
/okolice Wlenia, Pogórze Kaczawskie/
#4
bl.031212-1
leg. Barbara Łotocka
/Warszawa/
#2
bl.050601-10
leg. Barbara Łotocka
/Pieniny/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Picea abies (świerk pospolity)
🌱
Cechuje się szybkim wzrostem. Nie powinien być sadzony na nieodpowiednich stanowiskach (na zbyt suchych glebach i w zbyt suchym i/lub zanieczyszczonym powietrzu) bo źle rośnie i może zamierać. Z tego względu miernie nadaje się do zieleni miejskiej, zwłaszcza na niżu Polski.

space

Może być użyty na żywopłoty formowane 1-2m wysokości. Ale jedynie w pełni nasłonecznione i zadbane (regularnie przystrzygane), inaczej ogałaca się od dołu. Karłowe odmiany stosuje się w obwódkach.

space

obrzeża roślinne • ⁂ pojedynczo lub po kilka w grupie (soliter) • ▩ grupa/płat • na żywopłot formowany, obronny
🌲 drzewa iglaste • "kolczaste/kłujące" • zimozielone (wiecznie zielone) • o znaczeniu produkcyjnym
🌿 ozdobne liście
wysokość: (0.5) 2 – 30 (50) m • szerokość: 1 – 12 m

wymagania i uprawa

Picea abies
🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • z wilgotnym powietrzem
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: odczyn lekko kwaśny • preferuje lekko kwaśne
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 2

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — półcień lub umiarkowane słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna lub gleba wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus lub gleba organiczna, humusowa, torfowa • ciepło — miejsce umiarkowanie zimne lub miejsce umiarkowanie chłodne • zwięzłość — gleba kamienista, żwirowa lub gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże ubogie lub podłoże umiarkowanie żyzne

Wymaga gleb dostatecznie wilgotnych, nie przesychających; o odczynie lekko kwaśnym lub kwaśnym. Wymaga wilgotnego powietrza; nie toleruje zanieczyszczenia powietrza. Z tego względu źle rośnie w miastach.

space

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie (główna/preferowana metoda):

z nasion [bez stratyfikacji, warto namoczyć 24h przed wysiewem, wysiew na głębokość 1 cm, koniec kwietnia-maj]
przez szczepienie [na 3-letnich, zadoniczkowanych siewkach tego gatunku, zimą lub wczesną wiosną w szklarni]
przez sadzonki pędowe zdrewniałe [koniec lutego-marzec, najlepiej cięte z piętką; niektóre w czasie letniego spoczynku (czerwiec); stymulator ukorzeniania pomocny]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#55) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

A · Acrocona · Acrocona Nana · Anita's Golden Cloak · Aurea · Aurea Magnifica · B · Baisneri · Barryi · Bohemica Sorbet · Brabant · C · Cobra · Cranstonii · Cupressina · E · Echiniformis · Emsland · F · Fastigiata · Finedonensis · Formanek · Four Winds · Frohburg · G · Gold Drift · Golden Beskid · H · Henksgarden Beauty · I · Inversa · K · Końca · Krasickiana · L · Little Gem · Lombart's · Loreley · M · Maxwellii · N · Nana Compacta · Nidiformis · Norrkoping · P · Pendula · Pendula Major · Procumbens · Pumila · Pumila Glauca · Pumila Nigra · Pusch · Pygmaea · Pyramidata · R · Remontii · Riesengebirge · Roseospicata · Rothenhaus · Rydal · T · Tompa · V · Van Bemmel · Viminalis · Virgata · W · Waldbrund · Wild Strawberry · Will's Zwerg · Witches Broom · Z · Zagwiżdże
bez odmiany
‘Acrocona’ — niska, 2-4 (8) m wysokości, szerokostożkowata, obficie szyszkująca, końce licznych gałęzi w formie mostrualnych szyszek, poza tym na bocznych gałązkach ± normalne szyszki
‘Anita's Golden Cloak’ — przyrosty żółte, szyszki czerwone
‘Aurea’ — korona drzewiasta, do 13 m wysokości, z gałęziami poziomo odchodzącymi; roczne igły żółte lub żółtawe, początkowo błyszczące, jasnożółte, potem zielonawożółte, na słońcu nieco brunatniejące
‘Aurea Magnifica’ — jak 'Aurea' ale pokrój niższy i szerszy, często krzaczasty, bez wyraźnego przewodnika; igły wyraźniej jasno zielonkawożółte, zimą bardziej pomarańczowożółte
‘Baisneri’
‘Barryi’
‘Bohemica Sorbet’
‘Cupressina’
‘Emsland’
‘Fastigiata’
‘Finedonensis’ — korona drzewiasta, 10-15 m wysokości, wąskostożkowata, gałęzie i gałązki ± poziomo ustawione; młode pędy kremowożółte, potem brunatnawe
‘Formanek’ — wolnorosnąca, o gałęziach szeroko rozpostartych, zwieszających się; igły długie
‘Four Winds’
‘Frohburg’ — płacząca; gałęzie i gałązki silnie zwieszone, przylagające do przewodnika; igły 8-12 mm długości, szarozielone
‘Gold Drift’ — forma płacząca; igły żółte
‘Golden Beskid’ — półkarłowa, przyrosty żółte
‘Inversa’ — gałęzie i gałązki silnie zwieszone (płaczące), najniższe sięgające ziemi; pokrój kolumnowy, 5-10 m wysokości; igły grubawe, lśniące, zielone
‘Końca’
‘Krasickiana’ — gałęzie przewisające; igły b. długie; dawna odmiana polska
‘Lombart's’
‘Loreley’
‘Norrkoping’ — igły krótkie, złotożółte
‘Pendula’
‘Pendula Major’ — płacząca; korona stożkowata; gałęzie poziomo odchodzące lub u starszych egzemplarzy w części zwieszające się; szyszki liczne; igły 2-3 cm długości
‘Pyramidata’ — korona drzewiasta, wąskostożkowata
‘Remontii’
‘Roseospicata’ — młode przyrosty różowe
‘Rothenhaus’ — forma płacząca, o wąskiej koronie; igły krótkie, w typie Picea orientalis
‘Rydal’ — niska, po 10 latach 2.5 m wysokości i 1.5 m szerokości; przyrosty wiosną ciemnoczerwone, zieleniejące
‘Van Bemmel’ — odmiana typu "czarcia miotła", często oferowana szczepiona na pniu
‘Viminalis’ — formy płaczące, poza tym zbliżone do typu, korona szerokostożkowata, z długimi gałęziami, przewieszającymi się na końcach
‘Waldbrund’
‘Wild Strawberry’
‘Witches Broom’
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa karłowe
Acrocona Nana (‘Pusch’) — karłowa, płasko-kopulasta; poza tym w typie 'Acrocona', szyszki początkowo czerwone, końce gałązek zakończone montrualnymi szyszkami
‘Brabant’ — karłowa, płaskokulista
‘Echiniformis’ — karłowata, "jeżowata"; bardzo wolno rosnąca, korona półkulista do poduszkowate, po 30 latach 20-30 cm wysokości i 40-60 cm szerokości, zwarta, nieregularna
‘Henksgarden Beauty’ — karłowa, szerokostożkowata, wcześnie szyszkuje
‘Little Gem’ — karłowa; pokrój półkulisty lub poduszkowaty, typu 'Nidiformis', 30-50 cm wysokości i 60-100 cm szerokości; gałązki cienkie, gęsto upakowane; igły tylko 2-5 mm długości, bardzo cienkie, bardzo gęsto ułożone na gałązkach
‘Maxwellii’ — karłowa; płaskokulista do poduszkowatej, do 1-1.5 m wysokości i 2 m szerokości; w centrum z bardzo gęsto ułożonymi grubymi i krótkimi gałązkami
‘Nana Compacta’ — karłowa; pokrój spłaszczonostożkowaty, gęsty; igły 4-7 mm długości, gęsto, promieniście ułożone
‘Nidiformis’ — forma karłowa "gniazdowata", półkulista, spłaszczona, po 30 latach 60-100 cm wysokości i 1.8-2 m szerokości; gałązki bardzo liczne, silnie skrócone; igły 7-10 mm długości, odstające, jasnozielone
‘Procumbens’ — karłowa; wzrost rozpostarty, po 30-40 latach 60-100 cm wysokości i 3-5 m szerokości
‘Pumila’ — karłowa; korona szeroka, spłaszczona, nieregularna; po 30 latach 60-70 cm wysokości i 1.5-4 m szerokości, później do 1 m wysokości
‘Pumila Glauca’ — karłowa; pokrój jak 'Pumila', igły silnie owoszczone, z bardzo wyraźnymi liniami szparek
‘Pumila Nigra’ — karłowa; pokrój jak 'Pumila', igły 8-12 mm długości, bardzo gęsto ustawione, ciemnozielone, silnie owoszczone, z 2-4 bardzo drobnymi, wyraźnymi liniami szparek
‘Pusch’ (Acrocona Nana) — karłowa, płasko-kopulasta; poza tym w typie 'Acrocona', szyszki początkowo czerwone, końce gałązek zakończone montrualnymi szyszkami
‘Pygmaea’ — karłowa; pokrój zwarty, półkulisty do szeroko stożkowatego, początkowo bardzo wolno rosnąca, do 50 cm wysokości, stare egzemplarze do 1-1.5 m wysokości; igły 5-8 mm długości, żywozielone
‘Riesengebirge’ — karłowa, kulista
‘Tompa’ — karłowa; pokrój stożkowaty, potem szerokostożkowaty, gęsty, przypominajacy świerk biały (Picea glauca) 'Conica'; po 15 latach 60 cm wysokości; igły cienkie, jasnozielone
‘Will's Zwerg’ — karłowa, gęsta, pokrój regularny, stożkowaty; po 30 latach do 2 m wysokości i 60-80 cm szerokości; igły na przyrostach świętojańskich znacznie jaśniejsze, poza tym ciemnozielone
‘Zagwiżdże’ — karłowa, ścieląca się; igły ciemnozielone
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
idxGrupa Virgata — grupa odmian "wężowych" o osobliwie wyglądającej, szerokostożkowatej do nieregularniej koronie składającej się głównie z silnie wydłużonych i słabo rozgałęzionych pędów rosnących w różnych kierunkach, wyrastające z pnia zwykle prostopadłe do niego i wznoszące się, boczne dalszych rzędów często ± zwieszone; powstaje dość luźna korona, z wyraźnym przewodnikiem, z wiekiem zagęszczająca się; drzewa silnie rosnące, roczne przyrosty pędów rzędu 1 m, po 30 latach 15 m wysokości i 5-8 m średnicy; mutacje tego rodzaju zdarzają się spontanicznie i dalej są propagowane wegetatywnie; przy rozmnażaniu z nasion często powtarzają cechę osobliwego rozgałęziania się
‘Cobra’ — pędy zwisłe do ziemi i płożące się
‘Cranstonii’ — forma "wężowa", drzewiasta, szerokostożkowata, luźna, 10-15 m wysokości; gałęzie długie, grube, przeplatające się, słabo rozgałęziające się; igły do 30 mm długości, często nieco pofalowane, promieniście i odlegle ustawione
‘Virgata’ — odmiany "wężowe" wielokrotnie pozyskiwane z naturalnych mutacji tego typu; z bardzo luźną koroną, 12-15 m wysokości, zbudowaną z gałęzi bardzo słabo rozgałęziających się, odchodzących nieregularnie w różnych kierunkach, górne przeważnie ku górze, dolne przeważnie zwisające, wyrastających pojedynczo lub w okółkach; igły do 25 mm długości, promieniście ustawione, grube, ostre, często wygięte ku górze
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

Picea obovata Ledeb.
świerk syberyjski

Picea abies (L.) H. Karst. ssp. obovata Ledeb. · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście[491]
kolor liści
liście
Takson występujący na terenach Eurazji od Europy Północno-Wschodniej po Kamczatkę, zbliżony do świerka pospolitego (Picea abies) (na styku zasięgu występują formy przejściowe). Pędy bardziej, gęsto, owłosione. Szyszki mniejsze, 6-8cm długości, z zaokrąglonymi łuskami.

space

ten gatunek tworzy mieszańca:

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Picea abies (L.) H.Karst. [🔉 p·ce·a ·bi·ēs]Picea excelsa (Lam. et DC.) Link [🔉 p·ce·a eks·cel·sa] · Picea excelsa (Lam.) Link(pl) świerk pospolity · "smerek" · "smrek" • smrk ztepilý /cz/ · Europäische Fichte /de/ · Gewöhnliche Fichte /de/ · Rottanne /de/ · ель обыкновенная /ru/
Nazwa rodzaju (Picea) odnosi się do żywiczności/smolności drewna, z którego na drodze suchej destylacji uzyskiwano żywiczną smołę — dziegieć.

Epitet gatunku (abies) jest tożsamy z nazwą inne rodzaju Abies (jodła); w dawnych wiekach nie zawsze czyniono rozróżnienia pomiędzy świerkiem i jodłą; naukowa nazwa rodzaju (Picea) podkreśla żywiczność drewna świerkowego, w opozycji do prawie bezżywicznego jodłowego - "smolna jodła". Synonimiczny epitet excelsa podkreśla wysokość, monumentalny pokrój drzewa.

Polski epitet "pospolity" bo to jedyny gatunek świerka występujący w Polsce, do tego częsty.

pceus, -a, -um (lat., adj.) — 1) smolny, żywiczny; 2) czarny jak smoła; od rzeczownika pix, picis f (smoła = dziegieć, produkt suchej destylacji drewna); pochodzi od praindoeuropejskiego *pik- oznaczającego smołę; podobne w brzemieniu słowa znajdują się w wielu językach z tej grupy, oznaczając smołę, a wtórnie piekło lub przenośnie gorąco (ale już podobne słowa piec, pieczenie itp. to inna rodzina)
abiēs, abietis (lat., subst., f) — w łacinie starożytnej słowo to oznaczało drzewo iglaste, najpewniej bez rozróżnienia, jodłę lub świerk; rodowód słowa nieznany, prawdopodobnie b. archaiczne [460], od przypuszczalnie przed praindoeuropejskiego rdzenia *ab- "drzewo" lub *abi-
świerk (pl.) — oraz regionalne (na południu) smrek, smerek są podobne w innych językach słowiańskich i prawdopodobnie pochodzą od praindoeuropejskiego *smer-k- oznaczającego drzewo iglaste (samo *smer- tyczyło się lasu iglastego)
exclsus, -a, -um (lat., adj.) — wysoki, okazały, wybitny; rdzeń *cello oznacza podnoszenie; stąd też "Gloria in excelsis Deo" — chwała na wysokości
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji