Gladiolus ×hybridus hort.

Bylina o cebulopodobnej bulwie. Uprawiany w tysiącach odmian mieszańcowych kwiat sezonowy. Bulwy mieczyków przechowuje się przez zimę w pomieszczeniu.

Walorem ozdobnym jest stosunkowo wysoki, jednopędowy, kłosowaty kwiatostan z kilkunastoma dużymi kwiatami. Barwa kwiatów w zależności od odmiany od białej, przez żółcie, czerwienie, po różne odcienie (blade, jasne, głębokie, ciemne) różu, purpury, fioletu i niebieskiego; są odmiany o przygaszonych (tzw. przydymionych) odcieniach. Wiele odmian ma kwiaty z kilkoma kolorami lub o rożnych kształtach płatków korony, mogą być one fryzowane lub przegięte.

Mieczyki są uprawiane na rabatach kwiatowych i użytkowany przede wszystkim na kwiat cięty. Wcześnie ścięte, gdy rozwijają się pierwsze kwiaty, długo utrzymują się w wazonie. Stopniowo, przez 2-3 tygodnie, rozwijają coraz wyżej położone kwiaty. Dla estetyki wyglądu usuwa się, położone niżej w kłosie, przekwitłe kwiaty.

Stanowisko słoneczne, ciepłe.

Korzystne jest nawożenie kompostem. Jeśli nawozi się obornikiem to nie sadzić w pierwszym roku po oborniku. Przed sadzeniem stosuje się nawożenie mineralne nawozem wieloskładnikowym typu Azofoska lub innym podobnym w dawce ok. 25g/m². Dodatkowe nawożenie azotowe lub wieloskładnikowe w podobnej dawce stosuje się pogłównie. Jednorazowo na początku wzrostu pędu kwiatostanowego lub podzielone na 2-3 dawki. Ostatnia w czasie kwitnienia.

Do gruntu wysadza bulwy się w drugiej połowie kwietnia do początku maja, gdy temperatura gleby na głębokości 10-15 cm osiągnie 10°C. Nie należy zbytnio opóźniać sadzenia.

Przy amatorskiej uprawie rzędy tworzy się co 25-30 cm. Rozstawa w rzędzie jest nieco większa od obwodu sadzonej bulwy i wynosi dla dużych bulw 10-12 cm, dla małych 5-6 cm. Przy większej liczbie bulw wykopuje się rowek.

Głębokość sadzenia nie powinna przekraczać 3-krotnej wysokości bulwy. Zwykle maksymalnie jest to 10 cm. Płytsze sadzenie przyśpiesza kwitnienie i zwiększa liczbę bulw potomnych, jednak zwiększa ryzyko wyłamywania pędów kwiatostanowych i pogarsza ich jakość. Wymaga także większej dbałości o wilgotność gleby.

Bulwy przybyszowe wysadza się znacznie wcześniej. Są one z definicji drobne, a dłuższy okres wegetacji sprzyja większemu przyrostowi bulwy zastępczej tj. naszego plonu który zbierzemy w końcu sezonu.

Bulwki przybyszowe umieszcza się w rowku na głębokość 3-5 cm, nie tyle sadząc co siejąc tj. upuszczając co 3-4 cm po jednej sztuce. Nie trzeba zważać przy tym na biegunowość sadzenia; zresztą trudno byłoby taki drobiazg precyzyjnie ustawiać piętką w dół.

Bulwy wykopuje się nie czekając na pełne zaschnięcie liści i pędów (można się nie doczekać przed późną jesienią), tradycyjnie wykopuje się w drugiej połowie września lub na początku października. Właściwsze jest orientowanie się porą kwitnienia. Można wykopywać 5-6 tygodni po początku kwitnienia kwitnieniu lub 2 tygodnie po przekwitnięciu całego kwiatostanu. W tym czasie mimo że liście i pędy są zielone to przyrost bulw jest już prawie zakończony. Dłuższe pozostawianie w glebie zwiększa ryzyko uszkadzania bulw przez grzyby.

Przed wykopywaniem lub po przycina część nadziemną do kilku cm; np. sekatorem. Po wykopaniu, można od razu spróbować, i jeśli idzie łatwo to ostrożnie wykręcić pęd z bulwy (ułatwia to suszenie), doczyścić z ziemi i usunąć zaschniętą bulwę mateczną. Jeśli nie można tych czynności wykonać od razu, to robi się je po szybkim wstępnym przesuszeniu w temperaturze > 25°C, oczyszcza się bulwy przez zerwanie zewnętrznej, zabrudzonej ziemią łuski. Odrywa starą bulwę mateczną wraz z jej korzeniami. Odrywa się bulwy przybyszowe. Większe z nich, łatwiej odpadające, zachowuje się w potrzebnej liczbie dla mnożenia. Wyłamuje stary pęd kwiatostanowy o ile jeszcze pozostał.

Po oczyszczeniu bulwy starannie dosusza się przez 3-4 tygodni w temperaturze ok. 25°C, w przewiewnym miejscu, tak aby zaschły wszystkie liście okrywowe („łuski”) a piętka stwardniała. Na dosuszenie mniejszych bulwek przybyszowych wystarczy kilka, kilkanaście dni.

Przed sadzeniem bulwy doczyszcza się, usuwając wszystkie zaschnięte łuski.

W amatorskich warunkach można przyśpieszyć kwitnienie dużych bulw mieczyków o około 2-3 tygodnie jeśli rozpocząć wegetację w marcu, w doniczkach, w temperaturze <20°C. Na początku maja, już podrośnięte rośliny, ostrożnie wysadza się wraz z bryłą ziemi do gruntu.

Najprostszym sposobem rozmnażania wegetatywnego jest wykorzystanie bulw. W miejsce jednej sadzonej wiosną bulwy powstaje do jesieni nowa (zwykle) większa bulwa zastępcza, czasem są to dwie lub większa liczba bulw zastępczych (jest ich tyle ile pędów wyrosło z posadzonej bulwy). Są one z reguły ±silnie spłaszczone.

Poważny wzrost ilości egzemplarzy można uzyskać dzięki bulwom przybyszowym. Tworzą się one w pobliżu bulwy matecznej, na końcach podziemnych rozłogów. Ich liczba waha się od kilku do ponad tysiąca sztuk; rozmiar od milimetra do nieco ponad 10 mm; są zwykle dłuższe niż szersze. Najlepiej rozwinięte i dojrzałe, najwartościowsze dla rozmnożeń, mają tendencję do łatwego odrywania się od rozłogów podczas jesiennego wykopywania i oczyszczania bulw. Dla uzyskania dużych bulw zdolnych do pełnowymiarowego kwitnienia potrzeba 2-4 lat uprawy.

Mieczyki są uprawiane głównie z myślą o cięciu na kwiat. Kwiatostany tnie się na samym początku kwitnienia. Z uwagi na budowę pędu trudno to zrobić bez uszkadzania liści.

Ważne jest aby cięcie pędu w możliwie niewielkim stopniu ograniczało powierzchnie asymilacyjną rośliny.

Kwiatostanów nie wolno przetrzymywać na płasko na świetle bo szybko wyginają się ku górze. Należy możliwie szybko umieścić je pionowo w wazonie z wodą.

Bulwy mieczyków to zgrubiała nasada pędu. Jest ona okryta łuską z liścia podziemnego. Bulwa zawiera w sobie tkanki spichrzowe i pąki pędów.

Bulwy zastępcze rosną najintensywniej w czasie kwitnienia i krótko po nim. W 3 tygodnie po kwitnieniu bulwy zaczynają stopniowo przechodzić w stan spoczynku. W tym czasie tkanka korkowa odcina starą bulwę która zamiera.

W czasie wzrostu nowego pędu, u podstawy powstającej bulwy zastępczej, tworzy się drugi, nowy okółek korzeni. Z nasady liści podziemnych wyrastają podziemne rozłogi na końcu których tworzą się dodatkowe bulwy przybyszowe (w liczbie od kilku sztuk do ponad tysiąca).

Odmiany ozdobne mieczyków są wielokrotnymi mieszańcami różnych południowoafrykańskich gatunków mieczyków.

Większość współcześnie uprawianych odmian to tzw. mieczyki wielkokwiatowe, są okazałe, kłos jest gęsty z dużą liczbą naraz rozkwitłych kwiatów. Rzadziej spotyka się inne grupy odmian lub odmiany ±prymitywne. Np. mieczyki pierwiosnkowe (Primulinus) mają cechy bliższe jednemu z ważnych gatunków rodzicielskich Gladiolus primulinus (Gladiolus dalenii), dziedziczą po nim ±zagięty górny listek okwiatu (górny płatek); bardziej prymitywne odmiany tej grupy mają stosunkowo luźny kłos i mniejsze kwiaty. Mieczyki motylkowe (Butterfly, Schmetterling) są niższe i wcześnie kwitną. Mieczyki miniaturowe mogą być o połowę niższe od wielkokwiatowych, osiągają 60-70 cm wysokości. Wiele nowych odmian ma płatki o szczególnej fakturze, ±pomarszczone, określane są jako fryzowane, gofrowane, karbowane a w handlu oferowane są jako mieczyki egzotyczne.