włoski

Termin trichom jako szersze pojęcie obejmuje różnego rodzaju wyrostki z epidermy jak: włoski, szczecinki, łuseczki, i kolce. W wąskim ujęciu utożsamiany z włoskiem tj. cienki i długi wyrostek epidermy, jedno- lub wielokomórkowy.

Rzadko używany termin metablastem obejmuje wielokomórkowe, płaskie, przylegające twory w rodzaju łuseczek, wytworzone jedynie z komórek epidermy. Trichomy i metablastemy razem tworzą pokrycie powierzchni [84.1s155]. W innym ujęciu metablastemy to pojęcie zbiorcze dla trichomów i emergencji.

Emergencja w wąskim rozumieniu to welokomórkowy wyrostek epidermy w budowie którego biorą także udział komórki tkanek pod epidermą, ale bez doprowadzenia do wyrostka wiązki przewodzącej. Emergencję można uderwać od łodygi bez uszkadzania głębszych tkanek. Emergencją są np. kolce w rodzaju malina, jeżyna (Rubus) i róża (Rosa) lub kolce na owocach bielunia dziędzierzawego (Datura stramonium). [84.1s155][51s823]

Włoski są jednokomórkowymi lub wielokomórkowymi wytworami skórki; stosunkowo długimi i cienkimi trichomami.

W procesie rozwoju danego organu włoski są początkowo żywymi komórkami, biorącymi istotny udział w transpiracji przed rozwinięciem się aparatów szparkowych. Potem włoski realizujące funkcje osłonne, z reguły zamierają, światło ich komórek wypełnia się powietrzem, co nadaje pokryciu białą lub jasnoszarą barwę (światło jest wielokrotnie odbijane, załamywane i rozpraszane przy przechodzeniu przez ściany komórkowe).

Obecność lub brak oraz rodzaj włosków na poszczególnych organach rośliny jest zwykle ważną cechą diagnostyczną pomocną w identyfikacji gatunku. Do odpowiedniej obserwacji włosków, czasem długości rzędu 0.1 mm, potrzebna jest lupa a jeszcze lepiej mikroskop stereoskopowy. Często też znajdują się osobniki lub odmiany gatunku z nietypowym owłosieniem (np. formy silnie owłosione u gatunku przeważnie nagiego). Siła i skład owłosienia w pewnym stopniu zależy też od warunków siedliskowych.

Włosek prosty jest nierozgałęziony, zwykle jednokomórkowy (w ścisłym rozumieniu tylko taki). Słowo "prosty" w znaczeniu niezłożony [nierozgałęziony], a nie odnośnie wyprostowanego kształtu!

Włosek złożony (lat. pilus compositus) to włosek wielokomórkowy. [471s44]

Włosek gruczołowaty (włosek wydzielniczy) to włosek mający zwykle koniec pęcherzykowato rozszerzony; pęcherzyk zawiera wydzielinę (aromatyczną, lepką, parzącą) zwykle spełniającą funkcję obronną, zniechęcającą zwierzęta do jedzenia rośliny.

lat. trichoma hamulatum, uncinatum; niem. Hakenhaar; ang. hooked, uncinate; cz.

lat. trichoma furcatum; cz. vidličnatý chlup

Włosek rozgałęziony ma kilka ramion wyniesionych na dłuższym lub zupełnie krótkim trzonku, rozmieszczonych ± w jednej płaszczyźnie (smagliczka (Alyssum)).

lat. trichoma plumosum; niem. gefiedert; ang. plumose

Włosek z trzonkiem pośrodku i szeroką, spłaszczoną na podobieństwo tarczy główką.

lat. squamiformis; niem. Schuppenhaar; ang. squamate

lat. urens; niem. Brennenhaar; ang. stinging hair; cz. žahavý chlup