| ||||||
| ||||||
Roślina uprawiana ale i intensywnie, samodzielnie się rozprzestrzeniająca.
• zadomowiony, inwazyjny
• inwazyjny w skali kraju
• kenofit (Kn)
• Pochodzenie: Ameryka Północna.
• Czas przybycia na teren Polski: 1730r.?, 1872r.
• Kategoria inwazyjności: II (średnia) 11pkt.: gatunek przynajmniej w niektórych regionach o ujawnionej zdolność inwazyjnej przez zwiększanie zajmowanej powierzchni lub liczby stanowisk
• Zagrożenia: ekologiczne (zauważalne)
• Zasięg krajowy (występuje na przeważającym obszarze Polski)
• Populacje: występują na przeważającym obszarze Polski, jest wiele rozproszonych stanowisk o umiarkowanej liczbie osobników lub duża liczba stanowisk o charakterze większych skupień
• Dynamika: utrzymuje się na dotychczasowych stanowiskach
• Kolonizuje siedliska/zbiorowiska: głównie antropogeniczne ale z możliwością wejścia w częściowo przeobrażone lub o charakterze naturalnym
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych · częściowo przeobrażonych · o charakterze naturalnym.
• Główne typy siedlisk będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, do których wnika:
· 6430 — ziołorośla górskie (Adenostylion alliariae) i ziołorośla nadrzeczne (Convolvuletalia sepium)
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Jarosław Makowski
/ogr. zielny; Niemcy/
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/"dolnośląski"/
właściwości i zastosowanie
Uprawiana wieloletnia roślina paszowa i korzeniowa dla jadalnych bulw. Poza tym topinambur może być także stosowany jako wieloletnia bylina ozdobna. Jest używany do tworzenia sezonowych żywopłotów i osłon. Zaletą są znikome wymagania glebowe.
Jest kłopotliwy w utrzymaniu na wyznaczonym miejscu z racji ekspansywności. W razie potrzeby zmiany trudno go wytrzebić, z uwagi na liczne drobne bulwki zwykle przeoczane podczas karczunku. W Polsce występuje też dziko (uciekinier z bardzo dawnych upraw) ze statusem "antropofit zadomowiony we florze polskiej".
wymagania
Wymagania cieplne są umiarkowane. Z powodzeniem może zimować w glebie.
Nie ma dużych wymagań glebowych. Rośnie także na słabych. Gleba nie może być podmokła.
Optymalnie plonuje uprawiany w pełnym nasłonecznieniu. W częściowym zacieniu także rośnie ale słabiej plonuje.
⇈ 🌱 🌸
uprawa
Topinambur rozmnażany jest wyłącznie wegetatywnie przez bulwki. W zastosowaniach amatorskich zwykle prowadzi się uprawę przez kilka lat, nie wybierając wszystkich bulw do konsumpcji. Większe plony uzyskuje się jednak w cyklu jednorocznym. Należy wtedy dbać o wybieranie wszystkich bulw, bo pozostałości stanowią uciążliwe zachwaszczenie.
Bulwy sadzi się późną jesienią, od października do grudnia. Można też sadzić wczesną wiosną w marcu i kwietniu ale to opóźnia wegetację. Umieszcza się pojedyncze bulwki na głębokości 10-20 cm. Stosuje się rozstawę rzędów 60-100 cm i w rzędzie co 30-40 cm.
zbiór i użytkowanie
Wykopane bulwy nie dają się długo przechowywać, szybko więdną i gniją. Zbiera się je sukcesywnie, w miarę zapotrzebowania, od końca września do początku wegetacji w roku kolejnym.
Użytkuje się je tak jak ziemniaki. Mogą też być paszą dla zwierząt.
