Impatiens (niecierpek)

W krajowej florze reprezentowany przez jeden, dość częsty, rodzimy gatunek — niecierpka pospolitego (Impatiens noli-tangere), charakterystyczny dla wilgotnych lasów.

Częste są też dwa zadomowione gatunki obcego pochodzenia: pospolity niecierpek drobnokwiatowy (Impatiens parviflora), czasem towarzyszy niecierpkowi pospolitemu (Impatiens noli-tangere) lecz przeważnie występuje w siedliskach mniej lub bardziej zaburzonych oraz ruderalnych. W dolinach rzek i cieków wodnych często spotyka się ogromnego, onegdaj zdziczałego z ogrodów niecierpka himalajskiego (Impatiens glandulifera).

Rodzaj bardzo bogaty w gatunki, zwłaszcza w rejonach tropikalnych i subtropikalnych. Ogółem liczy ich kilkaset.

Impatiens parviflora
niecier. drobnokwiat.

Impatie. noli-tanger.
niecierpek pospolity

Impatien. glandulifer.
niecierpek himalajski

Impatiens capensis
niecier. pomarańczo.

uprawiane spoza flory Polski

kolory kwiatów — ☼ ◐ 20-60 VI-X
Impatiens balsamina
niecierpek balsamina

Impatiens balfourii
niecierpek Balfoura

Impatiens sodenii

Impatiens scabrida

objaśnienie skrótów

nadrzędne klucze:dwuliścienne - okwiat niezróżnicowany lub zredukowany - zielne kl 4102

w kluczu:⇈balfourii balsamina capensis glandulifera noli-tangere parviflora walleriana ×nova-guinea ⇊

↓nieliście naprzeciwległe lub po 3 w okółku, rośliny bardzo duże pokrój · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty duże, 3-3.5 (4) cm długości, różowe, rzadko białe, z małą zakrzywioną ostrogą. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Impatiens glandulifera Royle (niecierpek himalajski) niecierpek gruczołowaty · niecierpek Roylego · syn. Impatiens roylei Walp. · antropofit zadomowiony we florze Polski^[491] Uprawiany i powszechnie zdziczały, zwłaszcza w dolinach rzek i potoków na południu kraju.

↑nie ulistnienie skrętoległe, kwiaty i rośliny mniejsze
↑nie ulistnienie skrętoległe, kwiaty i rośliny mniejsze
	↓niekwiaty żółte lub pomarańczowe
	↓niekwiaty żółte lub pomarańczowe
		↓niekwiaty i owoce wzniesione, górne liście większe od dolnych kwiat, widok z boku · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty jasnożółte, wzniesione, do 20 mm długości, w tym prosta ostroga 4-5 mm; owoce wzniesione. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Impatiens parviflora DC. (niecierpek drobnokwiatowy) antropofit zadomowiony we florze Polski^[491] Pospolity. Lasy, zarośla, ogrody, przypłocia.

		↑nie kwiaty i owoce zwisające, górne liście mniejsze niż środkowe · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty żółte do pomarańczowych, ze zgiętą ostrogą. Kwiaty i owoce zwisające. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

			↓niekwiaty żółte, pospolity · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty żółte, 20-35 mm długości, w tym zagięta w dół ostroga 6-12 mm. Przejście w ostrogę stopniowe, ta zagięta mniej niż pod kątem prostym. ▶ Impatiens noli-tangere L. (niecierpek pospolity) takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491] Częsty. Lasy liściaste, wilgotne zarośla i ich skraje.

			↑nie kwiaty pomarańczowe, zawlekany · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Z każdego boku blaszki liściowej po 5-12 (14) ząbków. ▶ Impatiens capensis Meerb. (niecierpek pomarańczowy) niecierpek przylądkowy · antropofit zadomowiony we florze Polski^[491] Zawleczony, w wilgotnych lasach nad Zalewem Szczecińskim.

	↑nie kwiaty fioletowe, czerwone, czasem białe Uprawiane i dziczejące rośliny ozdobne.

		↓nieostroga dłuższa od korony, liście mięsistawe · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Liście mięsistawe, spodem ze srebrzystym połyskiem. ▶ Impatiens walleriana Hook. f. in Oliv. (niecierpek Wallera) niecierpek sułtański · niecierpek Waleriana · takson uprawiany^[491] Rzadko uprawiana roślina ozdobna.

			▶ Impatiens ×nova-guinea hort. (niecierpek nowogwinejski) syn. Impatiens cv. Neuguinea Grup · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście^[491] Ostatnimi laty często uprawiane odmiany ozdobnych kwiatów letnich. Grupa odmian mieszańców gatunków nowogwinejskich.

		↑nie ostroga krótsza od korony, do 18 mm długości, liście cienkie, spodem matowe

			· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty w kątach liści po 3-8, przewyższają przysadkę. Korona 25-40 mm długości, w tym 12-18 mm ostroga, prosta lub słabo zagięta. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Impatiens balfourii Hook. f. (niecierpek Balfoura) takson uprawiany, nie ujęty w czekliście^[491] Rzadko uprawiany, może dziczeć.

			↑nie kwiaty po 1-2 (3), ostroga krótka lub brak · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony · Kwiaty w kątach liści po 1-2 (3), krótsze od przysadki. Korona do 25 mm długości, w tym 4-10 mm stanowi zagięta ostroga lub często bez ostrogi. · ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony ▶ Impatiens balsamina L. (niecierpek balsamina) syn. Balsamina hortensis Desp. · takson uprawiany^[491] Stosunkowo często uprawiany.

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Slavík, B., 1997 — Květena České Republiky 5 [71.5]
Rutkowski L., 1998 — Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. [15]
Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 — Rośliny polskie, cz. I i II. [3]
Flora Polska. Rośliny naczyniowe, 1959 — Tom VIII. [16.8]
Rothmaler W., 2005 — Exkursionsflora von Deutschland, Band 4. Gefäßpflanzen: Kritischer Band. [40]
Tzvelev N.N., 1996 — Flora Europae Orientalis. T.9 [86.9]
Schischkin B.K., Bobrov E.G., 1949 — Flora URSS. T.14 [85.14]
Tutin T.G. et al., 1968 — Flora Europaea. Volume 2. Rosaceae to Umbelliferae [150.2]
Cullen J., Knees S.G., Cubey, H.S., 2011 — The European Garden Flora Flowering Plants Vol. III [446]
Mirek Z. et al., 2020 — Vascular plants of Poland. An annotated checklist. Rośliny naczyniowe Polski. Adnotowany wykaz gatunków. [491]
Zając, A., Zając, M. (Eds.), 2001 — Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. - Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. [25]
Zając, A., Zając, M. (Eds.), 2019 — Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: Dodatek - Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland: Appendix [432]