Gypsophila paniculata (łyszczec wiechowaty)

cechy charakterystyczne

cechy diagnostyczne w kluczu:

⇑ kl 2762 "liście równowąskie" w "Gypsophila (łyszczec)"

Okazała bylina, 60-100cm wysokości; bogato rozgałęziona od nasady lub wyżej, ±kulista w pokroju.

space

Kwiatostan bogato rozgałęziony i stosunkowo luźny. Kwiaty drobne; kielich 1.5-2(2.5)mm długości, płatki korony 2.5-3(4) długości; brzegiem lub początkowo zaróżowione. Szypułki kwiatów i kielichy nagie, zwykle bez gruczołków.

space

występowanie

Takson rodzimy lub trwale zadomowiony. ^[491]

Gatunek podlega ochronie częściowej (poz. 2.197 wg aktualnego rozporządzenia). Do ustawowej ochrony został włączony w 1983 roku. Do 2014r. znajdował się pod ochroną ścisłą.

wystepowanie - Gypsophila paniculata (łyszczec wiechowaty)

ekologiczne liczby wskaźnikowe Gypsophila paniculata (łyszczec wiechowaty)

Rzadka na naturalnych stanowiskach w Polsce, głównie występuje w południowo-wschodniej Europie i dalej w rejonie kaukaskim i Azji Środkowej. U nas na wydmach, w widnych borach i na zboczach; na ciepłych stanowiskach, na piaskach. Poza tym uprawiana bylina ozdobna.

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Statusy czerwonej listy 2016r.^[311]: EN – zagrożony.
Takson nie był ujęty na poprzedniej (2006r.) czerwonej liście

Podstawy przyznania kategorii zagrożenia:
B2. obszar zasiedlony (AOO) <500km²:
a) silnie pofragmentowany lub liczba stanowisk ≤5
b) obserwowane, szacowane lub spodziewane jest ciągłe zmniejszanie się wielkości:
– (iii) powierzchni, zasięgu i/lub jakości siedliska
– (iv) liczby stanowisk lub subpopulacji

C. populacja niewielka z trendem spadkowym, liczba osobników generatywnych <2500.
C2. obserwowany, szacowany, spodziewany lub wydedukowany jest trend spadkowy i:
a)(i) liczba osobników generatywnych w każdej subpopulacji ≤250.

wybrane okazy · selected collections ⇈

#10

12 06 23 - 21
leg. Marek Snowarski
/ogród, Wrocław/

#2

12 05 23 - 19
leg. Marek Snowarski
/ogród, Wrocław/

#4

jkr.190701-1
leg. Jerzy Kruk
/Płaska (Puszcza Augustowska)/

#4

kkcz.190524-1
leg. Konrad Kaczmarek
/woj. łódzkie, pow. sieradzki, Sieradz/

#4

12 06 30 - 1
leg. Marek Snowarski
/ogród, Wrocław/
/odm. pełnokwiatowa/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Gypsophila paniculata (łyszczec wiechowaty)

⇈ 🌱

Gypsophila paniculata Flamingo — cv. Flamingo

Często uprawiana bylina ozdobna z silnym korzeniem palowym. Pędy bogato rozgałęziające się u nasady, roślina tworzy wysokie i szerokie, kuliste kępy, 60-100 cm wysokości.

space

Stosuje się pojedynczo lub w grupie jako okazały akcent na rabatach bylinowych. Odmiany pełnokwiatowe używa się na kwiat cięty jako dodatek do bukietów. Można też ścinać kwiatostany gdy większość kwiatów jest otworzona i suszyć z przeznaczeniem na suche, zimowe bukiety.

wymagania i uprawa

Gypsophila paniculata Bristol Fairy — cv. Bristol Fairy

⇈ 🌸

🔆 miejsce: ☀ słoneczne • ciepłe

💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • znosi suszę

☷ gleba: przepuszczalna • lekka (piaszczysto-pylasta/gliniasta) • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową

❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 4 • ☔ osłona przed wilgocią (+drenaż)

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — pełne słońce • woda — gleba sucha • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce wybitnie ciepłe • zwięzłość — gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże żyzne

Stanowisko słoneczne, ciepłe. Gleba najlepiej wapienna, lekka, przepuszczalna, w zimie nie może być podmokła, to warunek pomyślnego zimowania, może wymagać okrycia; dobrze znosi suszę; odczyn obojętny lub zasadowy. Bylina długowieczna, utrzymuje się do kilkunastu lat.

space

Odmiany rozmnaża się z sadzonek wierzchołkowych, pobieranych w maju. Ukorzeniają się długo i niepewnie (2/3 odpadów). Odmiany pełnokwiatowe można też rozmnażać przez szczepienie w klin odcinki pędów na odcinkach korzeni rocznych siewek, o średnicy odcinka 5-20 mm i długości 6-8 cm. Obecnie na dużą skalę rozmnaża się te odmiany in vitro.

⇈ 🌱 🌸

odmiany uprawne (#12) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

Bristol Fairy

Danfestar

Flamingo

○	‘(biała)’
▫	‘(pełnokwiatowa)’
	‘Bristol Fairy’ — kwiaty większe, pełne, białe; kwiatostan luźny, trwały; 90 (100) cm; uprawiana na kwiat cięty
	‘Compacta’ — karłowa, 20 (30) cm; kwiaty białe
	‘Compacta Plena’ — karłowa, 20 (30) cm; kwiaty białe, pełne
	‘Danfestar’
	‘Fairy Perfect’ — wyższa od typu, kwiaty większe
▫	‘Flamingo’ — kwiaty półpełne, 8 mm średnicy, białe, początkowo różowawo nabiegłe; 120 cm wysokości
	‘Pink Star’ — kwiaty półpełne, białe, różowo nabiegłe; 50 cm
	‘Plena’ — kwiaty pełne, białe, drobne; rośnie powoli, długowieczna, rabatowa; 70 cm
◔	‘Rosenschleier’ (Rosy Veil) — pokrój płaskokulisty, 40 (50) cm wysokości i dwa razy szerszy; kwiaty pełne, 5 mm średnicy, białe, przekwitające jasnoróżowe, lipiec; znosi bardziej wilgotne podłoże, strefa 5; mieszaniec łyszczec wiechowaty (Gypsophila paniculata) × łyszczec rozesłany (Gypsophila repens) 'Rosea' · odmiana ujmowana też w ramach Gypsophila (łyszczec)
◔	Rosy Veil (‘Rosenschleier’) — pokrój płaskokulisty, 40 (50) cm wysokości i dwa razy szerszy; kwiaty pełne, 5 mm średnicy, białe, przekwitające jasnoróżowe, lipiec; znosi bardziej wilgotne podłoże, strefa 5; mieszaniec łyszczec wiechowaty (Gypsophila paniculata) × łyszczec rozesłany (Gypsophila repens) 'Rosea' · odmiana ujmowana też w ramach Gypsophila (łyszczec)
◔	‘Schneeflocke’ (Snowflake) — kwiaty pełne; rozmnażana z nasion (powtarzalność 50%); do 100 cm wysokości
◔	Snowflake (‘Schneeflocke’) — kwiaty pełne; rozmnażana z nasion (powtarzalność 50%); do 100 cm wysokości

symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany