cebula

Cebulę uprawia się: z siewu nasion wprost do gruntu, z rozsady, z wysadzania drobnych cebul (dymki), w niektórych przypadkach możliwa jest uprawa ozima.

Wysiew nasion do gruntu daje dobre rezultaty w rejonach Polski z długim okresem wegetacji, na glebach nie podmokłych, o dobrej strukturze i starannie przygotowanych, nie zaskorupiających się, dostatecznie wilgotnych.

Przy ręcznej uprawie stosuje się odległość rzędów 20-30 cm, w rzędzie rośliny zostawia się co 2-3 cm. Sieje się na głębokość 1-2 cm. W okresie wschodów należy przeciwdziałać zaskorupianiu się gleby.

• Uprawa z rozsady pozwala uzyskać większe i bardziej wyrównane cebule oraz uprawiać z powodzeniem w rejonach o krótkim okresie wegetacji. Nasiona na rozsadę wysiewa się w drugiej połowie marca. Najlepiej kiełkują w temperaturze ok. 18°C.

• Uprawa z dymki jest możliwa w cyklu dwuletnim. W pierwszym roku uzyskuje się drobne cebule z gęstego siewu nasion wprost do gruntu, w kwietniu do początku maja. Cebule wyrywa się i dosusza po częściowym żółknięciu i załamaniu szczypioru. Cebule przeznaczone do wysadzenia w przyszłym roku powinny mieć 5-25 mm średnicy. Większe są niepożądane bo łatwo zwykle wybijają w pęd kwiatostanowy (pośpiechowatość). Aby uniknąć pośpiechowatości należy przechowywać dymkę w temperaturze ponad 20°C lub w temperaturze ok. 0°C.

• Uprawa z siewu ozima. Do takiej uprawy nadają się niektóre odmiany krótkiego dnia. Nasiona wysiewa się w połowie sierpnia, przed zimą powinny mieć 3-5 liści. Znoszą kilkunastostopniowe mrozy nieprzykryte śniegiem. Zbiera się w kolejnym roku bardzo wcześnie, na przełomie czerwca/lipca, a na pęczki nawet w początkach maja.

Ważne jest zwalczanie chwastów. Z jednej strony cebula sprzyja zachwaszczeniu z uwagi na powolne wschody i małe pokrycie, z drugiej silnie negatywnie reaguje na zachwaszczenie.

Cebulę można uprawiać po sobie w przypadku gdy nie występuje głownia cebuli lub węgorek niszczyk. W przypadku występowania głowni jest możliwa uprawa po sobie ale z dymki. Optymalnie jednak zachowywać 3-4 letnią przerwę.

Cebula ma stosunkowo płytki system korzeniowy.

Cebula jest dość dobrze przystosowana do uprawy w naszym kraju. Gorsze warunki są jedynie w rejonach o krótkim okresie wegetacji.

Okres formowania zgrubiałych cebul konieczny jest długi dzień, optymalne są temperatury nieco wyższe, do 21°C. W razie suszy wskazane jest nawadnianie. Zbyt wysokie temperatury w tym okresie powodują szybkie kończenie fazy wzrostu cebul, które są drobniejsze a plon mniejszy.

Wymagania wodne w okresie całego okresu wegetacji są wysokie z uwagi na płytki i słaby system korzeniowy, poza ostatnim okresem rozwoju tj. po załamaniu szczypioru i w czasie dojrzewania cebul.
Nawadnianie w suchych okresach czerwca i lipca znacznie podnosi plon.

Wymagania glebowe są dość wysokie, zwłaszcza jeśli chodzi o pojemność wodną i strukturę. Nie mogą być podmokłe. Przy uprawie z siewu gleba nie może być ciężka, zaskorupiająca się. Z dymki można uprawiać na słabszych glebach.
Optymalny odczyn jest zbliżony do obojętnego.

Cebulę użytkuje się na trzy sposoby.

Na cebulę do konsumpcji jesienią zbiera się w fazie pełnej dojrzałości, tj. po samoistnym załamaniu i zaschnięciu szczypioru. Można wtedy uzyskać większe cebule, ponieważ znaczny wzrost następuje w czasie zasychania szczypioru i przenoszenia składników pokarmowych do mięsistych łusek. Gorzej się jednak przechowują z uwagi na spękane i luźniejsze łuski okrywowe oraz łatwość wybijania w szczypior. Do szybkiej konsumpcji należy przeznaczać tzw. cebule bączyste tj. których szczypior zasechł bez załamania się. Takie cebule wybitnie źle się przechowują.

Na długie przechowywanie zbiera się cebule nieco wcześniej. W fazie niepełnej dojrzałości, gdy około połowa ma załamany szczypior i 2-3 łuski okrywające. Takie cebule mają ściślej przylegające łuski ochronne i rzadziej wybijają w szczypior.

Po wyrwaniu dosusza się cebule przez okres tygodnia do dwóch. Najlepiej robić to w ażurowych skrzyniach aby osłonić cebule przez słonecznymi poparzeniami. Po wyschnięciu odcina się szczypior kilka cm ponad cebulą.

Najlepiej przechowuje się cebulę w niskiej temperaturze ok. 0°C w umiarkowanie wilgotnym powietrzu.

Wartość energetyczna cebuli to ok. 48kcal/100g. Zawartość białka 1.4g/100g, węglowodanów 5-9g/100g, tłuszczu 0.1g/100g. Związki siarki, nadające ostrość i zapach cebuli mają działanie przeciwbakteryjne.

Cechami odmianowymi są kształt i wielkość cebuli, barwa łusek (typowe żółtawe, srebrne, filetowe), zdolność do uprawy ozimej lub przechowywania. Odmiany różnią się stopniem ostrości, odmiany sałatkowe są stosunkowo łagodne w smaku, o soczystym i kruchym miąższu.