Lavandula angustifolia Mill. [🔉 la·wan·du·la *]

Półkrzew z zachodniego rejonu śródziemnomorskiego. Rośnie w zaroślach, świetlistych lasach sosnowych, na skalnych zboczach, na wapieniach.

U nas uprawiana bylina ozdobna, w zależności od odmiany 40 – 60 cm wysokości (we właściwych sobie stanowiskach na południu Europy dorasta do ponad metra).

Kwiaty zebrane w kłosowate kwiatostany, przyjemnie pachnące. W zależności od odmiany fioletowoniebieskie do białych. Zimozielona.

Do uprawy na rabatach bylinowych i w pojemnikach; można stosować w kobiercach w miejscach słonecznych.

Spośród lawend ten gatunek jest najbardziej wytrzymały na nasze zimy. Jednak z uwagi na ograniczoną zimoodporność stosowanie do niskich, ozdobnych żywopłotów w naszym klimacie jest dość wątpliwe. Co najwyżej w najcieplejszych rejonach kraju do formowanych obwódek, formowanych lub nie niskich 30 – 50 cm) żywopłotów. Należy liczyć się z ryzykiem przemarzania w niektóre zimy.

W medycynie stosuje się Lavandulae flos (kwiat lawendy) — wysuszone kwiaty i Lavandulae aetheroleum (olejek eteryczny lawendowy) — uzyskany przez destylację z parą wodną kwitnących szczytów pędów. Jest składnikiem Saponis kalini spiritus (spirytusu mydlanego). Znajduje się w mieszankach ziołowych o działaniu uspokajającym i rozkurczowym.

Olejek lawendowy jest szeroko stosowany w przemyśle perfumeryjnym i kosmetycznym.

Stanowisko słoneczne. Gleba przepuszczalna, nie nazbyt wilgotna. Umiarkowanie żyzna, nie wymaga nawożenia. Najbardziej zimoodporna lawenda (różnie u odmian), jednak w bardziej mroźne zimy może przemarzać część nadziemna. Jeśli system korzeniowy (jest głęboki) nie uległ poważnemu uszkodzeniu, to roślina dobrze regeneruje się z pączków przybyszowych tworzących się na korzeniach. Zdecydowanie lepiej zimuje na glebach przepuszczalnych, nie zbyt wilgotnych zimą.

Dla utrzymania zwartego pokroju ważne jest systematyczne przycinanie pędów. Lawendy przycina się po kwitnieniu dość silnie, do 1/3 – 1/2 wysokości. Sprzyja to rozkrzewieniu i utrzymaniu formy, czasem też skutkuje powtórką kwitnienia w końcu lata. Ponownie przycina się po zimie, mniej lub silniej, w zależności jak dobrze przezimowały pędy.

Olejki eteryczne mają miły zapach, jednak w nadmiarze mają działanie drażniące.

Rozmnaża się przez niezdrewniałe sadzonki pędowe pozyskane w końcu lata po przycięciu pędów roślin matecznych lub wczesną wiosną. Można też rozmnażać z nasion wiosną.