Allium schoenoprasum L. [🔉 āl·li·um *]

Bylina uprawiana jako warzywo liściowe. Odmiana ‘Forescate’ o intensywnie różowych kwiatach jest uprawiana także jako ogrodowa bylina ozdobna.Bylina uprawiana jako warzywo liściowe. Odmiana ‘Forescate’ o intensywnie różowych kwiatach jest uprawiana także jako ogrodowa bylina ozdobna.

Naturalne stanowiska na wilgotnych łąkach w dolinach rzecznych i na kamienistych zboczach (nie w Polsce). W ogrodzie jest stosunkowo plastyczny i radzi sobie także na glebach suchszych latem i przepuszczalnych. Naturalne stanowiska na wilgotnych łąkach w dolinach rzecznych i na kamienistych zboczach (nie w Polsce). W ogrodzie jest stosunkowo plastyczny i radzi sobie także na glebach suchszych latem i przepuszczalnych.

Liście szczypiorku są użytkowane niemal wyłącznie jako warzywo przyprawowe. Mogą być składnikiem sałatek itp. Mają specyficzny aromat podobny do szczypioru zwykłej cebuli ale nie są ostre, są bardziej sztywne, twarde i oczywiście mają o wiele mniejszą średnicę.Liście szczypiorku są użytkowane niemal wyłącznie jako warzywo przyprawowe. Mogą być składnikiem sałatek itp. Mają specyficzny aromat podobny do szczypioru zwykłej cebuli ale nie są ostre, są bardziej sztywne, twarde i oczywiście mają o wiele mniejszą średnicę.

Szczypiorek jest wystarczająco mrozoodporny dla zimowania w gruncie. Rozpoczyna wegetację wczesną wiosną, w tym czasie co cebula siedmiolatka (Allium fistulosum) lub nieco później. Jednak szybciej rośnie dopiero gdy temperatura osiąga 15°C. Gdy jest pędzony zimą, to najszybszy wzrost przebiega w temperaturze 20-30°C.

Najbujniej rośnie przy pełnym nasłonecznieniu, radzi sobie jednak przy częściowym zacienieniu. W ogrodach często jest sadzony właśnie w takich miejscach.

Jest odporny na niedobór wody. W przypadku jej deficytu szczypior jest twardszy i bardziej ostry.

Rośnie na różnego typu glebach. Najkorzystniejsze są piaszczysto-gliniaste z dużą zawartością próchnicy. Dla uzyskania silnych kępek do pędzenia i bujnego szczypioru konieczne jest intensywne nawożenie, ma wysokie wymagania względem azotu i potasu oraz średnie względem fosforu. Wymaga obojętnego odczynu gleby, na kwaśnych źle rośnie. Szczypiorek jest wystarczająco mrozoodporny dla zimowania w gruncie. Rozpoczyna wegetację wczesną wiosną, w tym czasie co cebula siedmiolatka (Allium fistulosum) lub nieco później. Jednak szybciej rośnie dopiero gdy temperatura osiąga 15°C. Gdy jest pędzony zimą, to najszybszy wzrost przebiega w temperaturze 20-30°C.

Jest odporny na niedobór wody. W przypadku jej deficytu szczypior jest twardszy i bardziej ostry.

Szczypiorek rozmnaża się z siewu wprost do gruntu na miejsce stałe, z rozsady lub wegetatywnie przez podział kępek.

Nasiona wysiewa się do gruntu wczesną wiosną, gdy tylko jest możliwa uprawa gleby, w końcu marca lub na początku kwietnia, w układzie pasowym, z 4 rzędami w rozstawie 27 cm i przejściem między nimi szerokości 50 cm. W tym systemie produkuje się jednoroczne kępki do pędzenia najbliższej zimy lub po dwóch latach.

Nasiona na rozsadę wysiewa się do skrzynek wczesną wiosną. Rozsadę sadzi się na miejsce docelowe w maju, w rozstawie rzędów 30 cm i po kilka roślin w rzędzie co 20-25 cm.

Przy uprawie amatorskiej, ogrodowej, można rozmnażać przez podział kępy; dzieli się wiosną lub w sierpniu, przed przejściem w spoczynek fizjologiczny; kępki rozsadza się w rozstawie 30 × 20-25 cm.

Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, obok odchwaszczanie, jest takie przycięcie aby nie dopuszczać do kwitnienie, które znacznie osłabia kępki - stają się one przez to mniej zwarte. Szczypiorek rozmnaża się z siewu wprost do gruntu na miejsce stałe, z rozsady lub wegetatywnie przez podział kępek.

Nasiona na rozsadę wysiewa się do skrzynek wczesną wiosną. Rozsadę sadzi się na miejsce docelowe w maju, w rozstawie rzędów 30 cm i po kilka roślin w rzędzie co 20-25 cm.

Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym, obok odchwaszczanie, jest takie przycięcie aby nie dopuszczać do kwitnienie, które znacznie osłabia kępki - stają się one przez to mniej zwarte.

Szczypiorek jest wieloletnią byliną o krótkim poziomym kłączu na którym tworzą się pączki-cebulki wyrastające w liście i pędy kwiatostanowe. Z czasem tworzy kępki, a następnie darń, która jest gęstsza gdy nie dopuszczać do kwitnienia.

Liście można ciąć od drugiego roku uprawy, kilkukrotnie w ciągu całego sezonu wegetacyjnego, w miarę ich odrastania. Liście ścina się nożem, przy powierzchni ziemi. Przy intensywnej uprawie użytkuje się przez 3-4 lata. Kępki są jednak znacznie trwalsze, choć z czasem szczypior jest drobniejszy. Problemem może być też zachwaszczenie roślinami z podziemnymi rozłogami jak np. perzem.

W temperaturze kilku stopni i przy wysokiej wilgotności może być przechowywany do dwóch tygodni, poza tym szybko więdnie i żółknie.

Jesienią, przy umiarkowanej temperaturze, szczypiorek zapada w miesięczny okres spoczynku fizjologicznego. Z racji, że kończy się on już w październiku, to zimą może być łatwo pędzony.Szczypiorek jest wieloletnią byliną o krótkim poziomym kłączu na którym tworzą się pączki-cebulki wyrastające w liście i pędy kwiatostanowe. Z czasem tworzy kępki, a następnie darń, która jest gęstsza gdy nie dopuszczać do kwitnienia.

W temperaturze kilku stopni i przy wysokiej wilgotności może być przechowywany do dwóch tygodni, poza tym szybko więdnie i żółknie.

Dla potrzeb pędzenia używa się kępek dwuletnich lub bardzo silnych rocznych, z uprawy z siewu do gruntu lub z rozsady. Najsilniejsze kępki roczne, o średnicy przynajmniej 8 cm, tworzą się przy wysokim nawożeniu azotem i dostatku wody w okresie krzewienia, tj. od połowy czerwca do końca lipca. Szczypior z kępek przeznaczonych do pędzenia nie może być pozyskiwany.

Kępki przeznaczone do pędzenia, w uprawie ich na niewielką, amatorską skalę, można wykopać na początku września, przyciąć szczypior i przesuszyć. Przy produkcji wielkoskalowej, dla łatwiejszego usunięcia liści, wyoruje się je dopiero po jesiennych przymrozkach, przesusza i wtedy usuwa zaschnięte liście. Tak przygotowane umieszcza się w przechowalni, w temperaturze >0°C. Kępki do ok. połowy grudnia będą znajdować w okresie bezwzględnego spoczynku. Z 1ha uprawy pozyskuje się kępki do pędzenia na 1000m² powierzchni. Z 1m² uzyskuje się ok. 6 kg pędzonego szczypioru.

Pędzenie kępek prowadzi się sukcesywnie, w okresie od października do lutego.

Dla przerwania spoczynku, tj. w okresie do połowy grudnia, przeprowadza się zabieg jego przerywania. Można to uzyskać przez 12-16 godzinną kąpiel kępek w wodzie o temperaturze 35-40°C lub umieszczenie kępek na 2-3 dni w suchym powietrzu (wilgotność ok. 80%) o temperaturze 33-36°C.

Bezpośrednio po zabiegu kępki umieszcza się w skrzynkach lub donicach. Nie trzeba dodawać ziemi ani ich obsypywać. Dla szybkiego ruszenia wegetacji temperatura w pierwszych dwóch tygodniach powinna wynosić 22-24°C, potem dla uzyskania jędrnych liści powinna wynosić 14-16°C. Szczypiorek w pierwszym okresie można pędzić przy słabym oświetleniu, w ostatnich dwóch tygodniach oświetlenie powinno być pełne dla dobrego wybarwienia i większej sztywności liści. Zapotrzebowanie na wodę jest wysokie. Powietrze powinno mieć 70-75% wilgotności, przy wyższej łatwiej szerzą się choroby, a szczypior jest wiotki i łatwo więdnie. W układach produkcyjnych zbiór prowadzi się jednorazowo i wyeksploatowane kępki są wyrzucane.

Przyśpieszanie w polu polega na okryciu zagonów niskimi tunelami foliowymi, po rozmarznięciu gleby w lutym lub marcu. Przyśpieszenie zbioru wynosi 1-3 tygodnie, a plon 1-4 kg z 1m².Dla potrzeb pędzenia używa się kępek dwuletnich lub bardzo silnych rocznych, z uprawy z siewu do gruntu lub z rozsady. Najsilniejsze kępki roczne, o średnicy przynajmniej 8 cm, tworzą się przy wysokim nawożeniu azotem i dostatku wody w okresie krzewienia, tj. od połowy czerwca do końca lipca. Szczypior z kępek przeznaczonych do pędzenia nie może być pozyskiwany.

Pędzenie kępek prowadzi się sukcesywnie, w okresie od października do lutego.

Bezpośrednio po zabiegu kępki umieszcza się w skrzynkach lub donicach. Nie trzeba dodawać ziemi ani ich obsypywać. Dla szybkiego ruszenia wegetacji temperatura w pierwszych dwóch tygodniach powinna wynosić 22-24°C, potem dla uzyskania jędrnych liści powinna wynosić 14-16°C. Szczypiorek w pierwszym okresie można pędzić przy słabym oświetleniu, w ostatnich dwóch tygodniach oświetlenie powinno być pełne dla dobrego wybarwienia i większej sztywności liści. Zapotrzebowanie na wodę jest wysokie. Powietrze powinno mieć 70-75% wilgotności, przy wyższej łatwiej szerzą się choroby, a szczypior jest wiotki i łatwo więdnie. W układach produkcyjnych zbiór prowadzi się jednorazowo i wyeksploatowane kępki są wyrzucane.