Viola arvensis Murray [🔉 * ar·wen·sis]

Roślina jednoroczna. Korzeń prosty, cienki. Pędy pojedyncze lub słabo rozgałęziający się, rzadko rozgałęziające się od samego dołu, (5) 10-20 (35) cm wysokości, podnoszące się do ±wzniesionych, liście i przylistki skośnie odstające, szypułki kwiatów wzniesione lub skośnie odstające (i nie są sztywno wzniesione w czasie owocowania); powierzchnia naga lub u egzemplarzy wiosennych krótko odstająco owłosiona; w czasie dojrzałości owoców prawie naga lub odlegle owłosiona.

Liście dolne 3 (5) cm długości, na ogonkach dłuższych od blaszki, ta okrągławojajowata do lancetowatej, o brzegu rzadziej lub gęściej karbowanym.

Liście środkowe i górne do 3.5 cm długości i 1.5 cm szerokości, mają krótsze ogonki niż blaszka; owalne do wydłużonych, jajowatych, jajowatolancetowatych, elipsoidalych najszerszych w połowie długości blaszki. Blaszka liściowa na szczycie tępo zaostrzona lub tępa; na brzegu karbowana do niemal piłkowanej; u nasady klinowato zwężona; powierzchnia brodawkowato owłosiona.

Przylistki bardziej pierzastosieczne niż dłoniastosieczne, boczne odcinki ±równowąskie, zwłaszcza przy górnych liściach szczytowy odcinek przylistka górnych liści łodygowych ±przypomina wyglądem liść, odwrotnie jajowaty lub odwrotnie lancetowaty, szpiczasty, brzegiem przynajmniej odlegle karbowany, karby drobno piłkowane lub całobrzegie; powierzchnia naga lub orzęsiona; przylistki górnych liści zaostrzone, rzadziej tępe.

Szypułki kwiatowe 2-11 cm długości, dłuższe od liści, prosto wzniesione lub odstające. Podkwiatki w pobliżu kwiatu. Kwiaty bez zapachu.

Działki kielicha wydłużone trójkątne, lancetowate, ostro zakończone, licząc z przydatkami (7) 9-14 (16) mm długości, ± tej długości do płatki korony, górne działki zwykle są dłuższe od górnych płatków korony lub rzadziej tylko nieco krótsze. Przydatki duże, często sinofioletowo nabiegłe.

Korona 8-13 (18) mm, w pełni kwitnienia płatki zupełnie rozpostarta. Płatki korony kremowe do żółtych, dolny płatek zwykle z ciemnożółtą plamą, górne płatki mogą być mniej lub bardziej fioletowe. Płatki z promienistymi kreskami, boczne z dwoma, dolny z pięcioma ciemniejszymi kreskami. Dolny płatek przy gardzieli ostrogi z dwoma początkowo równoległymi, potem rozchodzącymi się, liniami włosków. Ostroga krótsza lub niewiele dłuższa od przydatków działek, cienka, niebieskofioletowa.

Na przedniej stronie szyjki słupka, tuż poniżej znamienia, brak ciemnej plamki. Ziarna pyłku przeważnie z pięcioma bruzdami.

Owocem torebka równa długością działkom, (6.5) 8-9 (10) mm długości, w przekroju tępo trójgraniasta. Nasiona (1.3) 1.5-1.7 (1.8) mm długości i 0.8-1.1 mm szerokości, jasnobrązowe.

Kwitnienie w przeciągu całego sezonu wegetacyjnego (kwiecień-październik), ale mogą kwitnąć nawet podczas bezmroźnej zimy. Samopylne.Roślina jednoroczna. Korzeń prosty, cienki. Pędy pojedyncze lub słabo rozgałęziający się, rzadko rozgałęziające się od samego dołu, (5) 10-20 (35) cm wysokości, podnoszące się do ±wzniesionych, liście i przylistki skośnie odstające, szypułki kwiatów wzniesione lub skośnie odstające (i nie są sztywno wzniesione w czasie owocowania); powierzchnia naga lub u egzemplarzy wiosennych krótko odstająco owłosiona; w czasie dojrzałości owoców prawie naga lub odlegle owłosiona.

Liście środkowe i górne do 3.5 cm długości i 1.5 cm szerokości, mają krótsze ogonki niż blaszka; owalne do wydłużonych, jajowatych, jajowatolancetowatych, elipsoidalych najszerszych w połowie długości blaszki. Blaszka liściowa na szczycie tępo zaostrzona lub tępa; na brzegu karbowana do niemal piłkowanej; u nasady klinowato zwężona; powierzchnia brodawkowato owłosiona.

Szypułki kwiatowe 2-11 cm długości, dłuższe od liści, prosto wzniesione lub odstające. Podkwiatki w pobliżu kwiatu. Kwiaty bez zapachu.

Korona 8-13 (18) mm, w pełni kwitnienia płatki zupełnie rozpostarta. Płatki korony kremowe do żółtych, dolny płatek zwykle z ciemnożółtą plamą, górne płatki mogą być mniej lub bardziej fioletowe. Płatki z promienistymi kreskami, boczne z dwoma, dolny z pięcioma ciemniejszymi kreskami. Dolny płatek przy gardzieli ostrogi z dwoma początkowo równoległymi, potem rozchodzącymi się, liniami włosków. Ostroga krótsza lub niewiele dłuższa od przydatków działek, cienka, niebieskofioletowa.

Na przedniej stronie szyjki słupka, tuż poniżej znamienia, brak ciemnej plamki. Ziarna pyłku przeważnie z pięcioma bruzdami.

Pospolicie na terenie całego kraju na niżu i w niższych położeniach górskich.

Przede wszystkim w siedliskach antropogenicznych, jako częsty chwast, zwłaszcza w uprawach okopowych i zbożach, na poboczach dróg, siedliskach ruderalnych, na glebach różnego typu.

Rzadko spotykany w siedliskach ±naturalnych, suchych, kamienistych, o charakterze kserotermicznym.Pospolicie na terenie całego kraju na niżu i w niższych położeniach górskich.

Rzadko spotykany w siedliskach ±naturalnych, suchych, kamienistych, o charakterze kserotermicznym.

W medycynie stosuje się Violae herba cum flore (ziele fiołka trójbarwnego) — wysuszone, kwitnące nadziemne części fiołka polnego (Viola arvensis) i/lub fiołka trójbarwnego (Viola tricolor). Wchodzi w skład Species metabolicae I (zioła metaboliczne I) oraz różnych mieszanek ziołowych.W medycynie stosuje się Violae herba cum flore (ziele fiołka trójbarwnego) — wysuszone, kwitnące nadziemne części fiołka polnego (Viola arvensis) i/lub fiołka trójbarwnego (Viola tricolor). Wchodzi w skład Species metabolicae I (zioła metaboliczne I) oraz różnych mieszanek ziołowych.