atlas-roslin.pl
subReg. Tracheophyta » Div. Euphyllophyta » Div. Spermatophyta » Div. Magnoliophyta » core angiosperms » Eudicotyledoneae » core eudicots » Pentapetalae » superrosids » rosids » eurosids » Fabidae » COM » Ord. Malpighiales » Salicaceae-Euphorbiaceae » parietal clade » Fam. Violaceae » Viola » Viola sect. Melanium »

Viola arvensis Murray [🔉 * ar·wen·sis]

fiołek polny, bratek polny
autorzy i statusy taksonu są widoczne na szerszym ekranie 🛈
Viola arvensis (fiołek polny)
pokrój; 04.05.2002, okolice Wrocławia; copyright © by Marek Snowarski
Viola arvensis (fiołek polny)
pokrój
Viola arvensis (fiołek polny)
Viola arvensis (fiołek polny)
Viola arvensis (fiołek polny)

opis

cechy diagnostyczne w kluczu:Viola sect. Melaniumkl 242
Viola arvensis (fiołek polny)
przylistek i liść w środkowej części pędu
Viola arvensis
przylistek, nasada liścia
Viola arvensis
młoda torebka, po prawej przydatki działek
Gatunek bardzo zmienny, stąd wyróżnia się szereg odmian i form. Zmienność dotyczy trwałości, kształtu przylistków, barwy kwiatów. Wyróżniany jest podgatunek ssp. megalantha Nauenb. — odróżnia się większą koroną, (18) 20-24 (26) mm wysokości, pachnącą, płatki są nieco dłuższe od działek, żółtawe, a górne fioletowo nabiegłe.

Tworzy mieszańce i formy przejściowe do fiołka trójbarwnego (Viola tricolor).

Viola arvensis (fiołek polny)
otwarta torebka z nasionami
Roślina jednoroczna. Korzeń prosty, cienki. Pędy pojedyncze lub słabo rozgałęziający się, rzadko rozgałęziające się od samego dołu, (5) 10-20 (35) cm wysokości, podnoszące się do ±wzniesionych, liście i przylistki skośnie odstające, szypułki kwiatów wzniesione lub skośnie odstające (i nie są sztywno wzniesione w czasie owocowania); powierzchnia naga lub u egzemplarzy wiosennych krótko odstająco owłosiona; w czasie dojrzałości owoców prawie naga lub odlegle owłosiona.

Liście dolne 3 (5) cm długości, na ogonkach dłuższych od blaszki, ta okrągławojajowata do lancetowatej, o brzegu rzadziej lub gęściej karbowanym.

Liście środkowe i górne do 3.5 cm długości i 1.5 cm szerokości, mają krótsze ogonki niż blaszka; owalne do wydłużonych, jajowatych, jajowatolancetowatych, elipsoidalych najszerszych w połowie długości blaszki. Blaszka liściowa na szczycie tępo zaostrzona lub tępa; na brzegu karbowana do niemal piłkowanej; u nasady klinowato zwężona; powierzchnia brodawkowato owłosiona.

Przylistki bardziej pierzastosieczne niż dłoniastosieczne, boczne odcinki ±równowąskie, zwłaszcza przy górnych liściach szczytowy odcinek przylistka górnych liści łodygowych ±przypomina wyglądem liść, odwrotnie jajowaty lub odwrotnie lancetowaty, szpiczasty, brzegiem przynajmniej odlegle karbowany, karby drobno piłkowane lub całobrzegie; powierzchnia naga lub orzęsiona; przylistki górnych liści zaostrzone, rzadziej tępe.

Szypułki kwiatowe 2-11 cm długości, dłuższe od liści, prosto wzniesione lub odstające. Podkwiatki w pobliżu kwiatu. Kwiaty bez zapachu.

Działki kielicha wydłużone trójkątne, lancetowate, ostro zakończone, licząc z przydatkami (7) 9-14 (16) mm długości, ± tej długości do płatki korony, górne działki zwykle są dłuższe od górnych płatków korony lub rzadziej tylko nieco krótsze. Przydatki duże, często sinofioletowo nabiegłe.

Korona 8-13 (18) mm, w pełni kwitnienia płatki zupełnie rozpostarta. Płatki korony kremowe do żółtych, dolny płatek zwykle z ciemnożółtą plamą, górne płatki mogą być mniej lub bardziej fioletowe. Płatki z promienistymi kreskami, boczne z dwoma, dolny z pięcioma ciemniejszymi kreskami. Dolny płatek przy gardzieli ostrogi z dwoma początkowo równoległymi, potem rozchodzącymi się, liniami włosków. Ostroga krótsza lub niewiele dłuższa od przydatków działek, cienka, niebieskofioletowa.

Na przedniej stronie szyjki słupka, tuż poniżej znamienia, brak ciemnej plamki. Ziarna pyłku przeważnie z pięcioma bruzdami.

Owocem torebka równa długością działkom, (6.5) 8-9 (10) mm długości, w przekroju tępo trójgraniasta. Nasiona (1.3) 1.5-1.7 (1.8) mm długości i 0.8-1.1 mm szerokości, jasnobrązowe.

Kwitnienie w przeciągu całego sezonu wegetacyjnego (kwiecień-październik), ale mogą kwitnąć nawet podczas bezmroźnej zimy. Samopylne.Roślina jednoroczna. Korzeń prosty, cienki. Pędy pojedyncze lub słabo rozgałęziający się, rzadko rozgałęziające się od samego dołu, (5) 10-20 (35) cm wysokości, podnoszące się do ±wzniesionych, liście i przylistki skośnie odstające, szypułki kwiatów wzniesione lub skośnie odstające (i nie są sztywno wzniesione w czasie owocowania); powierzchnia naga lub u egzemplarzy wiosennych krótko odstająco owłosiona; w czasie dojrzałości owoców prawie naga lub odlegle owłosiona.

space

Liście środkowe i górne do 3.5 cm długości i 1.5 cm szerokości, mają krótsze ogonki niż blaszka; owalne do wydłużonych, jajowatych, jajowatolancetowatych, elipsoidalych najszerszych w połowie długości blaszki. Blaszka liściowa na szczycie tępo zaostrzona lub tępa; na brzegu karbowana do niemal piłkowanej; u nasady klinowato zwężona; powierzchnia brodawkowato owłosiona.

space

Szypułki kwiatowe 2-11 cm długości, dłuższe od liści, prosto wzniesione lub odstające. Podkwiatki w pobliżu kwiatu. Kwiaty bez zapachu.

space

Korona 8-13 (18) mm, w pełni kwitnienia płatki zupełnie rozpostarta. Płatki korony kremowe do żółtych, dolny płatek zwykle z ciemnożółtą plamą, górne płatki mogą być mniej lub bardziej fioletowe. Płatki z promienistymi kreskami, boczne z dwoma, dolny z pięcioma ciemniejszymi kreskami. Dolny płatek przy gardzieli ostrogi z dwoma początkowo równoległymi, potem rozchodzącymi się, liniami włosków. Ostroga krótsza lub niewiele dłuższa od przydatków działek, cienka, niebieskofioletowa.

Na przedniej stronie szyjki słupka, tuż poniżej znamienia, brak ciemnej plamki. Ziarna pyłku przeważnie z pięcioma bruzdami.

space

space

występowanie

Antropofit zadomowiony we florze Polski.[491]
wystepowanie
o mapie
Viola arvensis (fiołek polny)
nieuprawione ściernisko wiosną następnego roku
ekologiczne liczby wskaźnikowe Viola arvensis (fiołek polny)
Pospolicie na terenie całego kraju na niżu i w niższych położeniach górskich.

Przede wszystkim w siedliskach antropogenicznych, jako częsty chwast, zwłaszcza w uprawach okopowych i zbożach, na poboczach dróg, siedliskach ruderalnych, na glebach różnego typu.

Rzadko spotykany w siedliskach ±naturalnych, suchych, kamienistych, o charakterze kserotermicznym.Pospolicie na terenie całego kraju na niżu i w niższych położeniach górskich.

space

Rzadko spotykany w siedliskach ±naturalnych, suchych, kamienistych, o charakterze kserotermicznym.

Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:

space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory (Tokarska-Guzik et al.) [234]: - zadomowiony, nieinwazyjny; archeofit; pochodzenie: ? [czas przybycia na teren Polski: nieznany]
- wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych

wybrane okazy · selected collections

znalezisko 20020504.5.02 - Viola arvensis (fiołek polny); okolice Wrocławia
020504-5
leg. Marek Snowarski
/okolice Wrocławia/ #11
znalezisko 20020501.5.02 - Viola arvensis (fiołek polny); Wrocław, os. Nowy Dwór, teren przy rz. Ślęza
020501-5
leg. Marek Snowarski
/Wrocław, os. Nowy Dwór, teren przy rz. Ślęza/ #5
znalezisko 20080413.3.bg - Viola arvensis (fiołek polny); między Wioską a Jabłonną
080413-3
leg. Błażej Gierczyk
/między Wioską a Jabłonną/ #2
znalezisko 00010000.09_7_26.jmak - Viola arvensis (fiołek polny); Schw. Alb, Niemcy
09_7_26
leg. Jarosław Makowski
/Schw. Alb, Niemcy/ #3

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawa Viola arvensis (fiołek polny)
🌱
W medycynie stosuje się Violae herba cum flore (ziele fiołka trójbarwnego) — wysuszone, kwitnące nadziemne części fiołka polnego (Viola arvensis) i/lub fiołka trójbarwnego (Viola tricolor). Wchodzi w skład Species metabolicae I (zioła metaboliczne I) oraz różnych mieszanek ziołowych.W medycynie stosuje się Violae herba cum flore (ziele fiołka trójbarwnego) — wysuszone, kwitnące nadziemne części fiołka polnego (Viola arvensis) i/lub fiołka trójbarwnego (Viola tricolor). Wchodzi w skład Species metabolicae I (zioła metaboliczne I) oraz różnych mieszanek ziołowych.