Warżka jest podzielona poprzecznym przedłużeniem na dwie części:
Hypochil (lat. hipochile) to część nasadowa warżki, zwykle wklęsła i wypełniona nektarem.
Epichil (lat. epichile) to część zewnętrzna, zwykle płaska lub języczkowata, z 2-3 guzkami lub zgrubieniami u swojej nasady (przy przewężeniu).
Mezochil to łącznik obu części warżki, jego górna krawędź listewkami zbiega na hypochil, oglądana od frontu tworzy coś w rodzaju bramy/wejścia do hypochilu — jej szerokość i forma (U, !, V lub Y-kształtna) jest cechą diagnostyczną.

space

Rostellum powstaje z przekształcenia środkowej łatki znamienia słupka - jego górna część (uczepek) jest zwykle łatwym do odczepienia lepkim gruczołkiem i służy do przyklejenia pyłkowin do ciała zapylającego owada.

↓nieobie części warżki połączone ruchomo
Epipactis palustris (kruszczyk błotny)
Epipactis palustris (kruszczyk błotny)
3D
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kłącze o długich międzywęźlach.
▶ Epipactis palustris (L.) Crantz (kruszczyk błotny)
wystepowanie - Epipactis palustris (kruszczyk błotny)
syn. Epipactis palustris (Mill.) Crantz · Epipactis palustris Crantz · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Podmokłe łąki i torfowiska, rzadko na obrzeżach wilgotnych lasów, na glebach żyznych, zasobnych w węglan wapnia.
↑nie obie części warżki zrośnięte nieruchomo
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kłącze o krótkich międzywęźlach.
↓nieu nasady epichilu gęsto pomarszczone i pofałdowane guzki
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia gęsto owłosiona, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz od nasady do przynajmniej połowy długości owłosione; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie, na nerwie środkowym, rzadko owłosione.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓niekwiaty ciemnoczerwone
Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)
pokrój w czasie kwitnienia
Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)
kwiat, widok od przodu
Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liści 4-9, przynajmniej 2× dłuższe od międzywęźli, 2-8 (12) cm długości i 1-4 cm szerokości, podługowato-jajowate.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis atrorubens (Hoffm.) Besser (kruszczyk rdzawoczerwony)
wystepowanie - Epipactis atrorubens (kruszczyk rdzawoczerwony)
syn. Epipactis atropurpurea Raf. · Epipactis rubiginosa Gaudin · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Gatunek o szerokiej amplitudzie ekologicznej, od żyznych buczyn do borów sosnowych i wydmowych piasków; na glebach suchych i świeżych, żyznych i ubogich. Preferuje gleby obojętne do lekko zasadowych.
↑nie kwiaty brązowe, zielonobrązowe
Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny)
XL
Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny)
XL
Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liści nieliczne, 2-6, zwykle krótsze od międzywęźli, drobne — 1-3.5 (5) cm długości i 0.3-3 cm szerokości, lancetowate do równowąskich.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis microphylla (Ehrh.) Sw. (kruszczyk drobnolistny)
wystepowanie - Epipactis microphylla (kruszczyk drobnolistny)
syn. Epipactis microphylla Sw. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Cieniste lasy bukowe i sosnowe, na glebach stosunkowo suchych i żyznych, o odczynie obojętnym do zasadowego.
↑nie u nasady epichilu 2-3 gładkie lub prawie gładkie guzki lub ich brak
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia rzadko owłosiona lub naga, zewnętrzne listki okwiatu na zewnątrz jedynie w nasadzie rzadko owłosione lub nagie; wewnętrzne listki okwiatu po zewnętrznej stronie zwykle nagie.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nierostellum niedziałające
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Znamię ustawione prostopadle lub skośnie względem osi słupka.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nieoś kwiatostanu omszona
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nierośliny drobne
Epipactis albensis (kruszczyk połabski)
Epipactis albensis (kruszczyk połabski)
Epipactis albensis (kruszczyk połabski)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan (1.3) 3-10 (12) cm długości, 3-12 (17)-kwiatowy.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↑nie rośliny większe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan 5-40 cm długości, (8) 15-40-kwiatowy.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓niekwiaty duże
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Epichil dłuższy niż szerszy.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis leptochila (Godfery) Godfery (kruszczyk ostropłatkowy)
takson wyłączony z flory Polski [gatunek wydzielony z E. helleborine, jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia] [491]
  Ciepłolubne, cieniste lasy liściaste, zwłaszcza bukowe, na stokach, na glebach nawapiennych. U nas znaleziony w Beskidzie Żywieckim.
↑nie kwiaty małe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Epichil tak długi jak szeroki.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nieliście pofałowane, kwiaty z nektarem
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrzne listki okwiatu jajowate, na szczycie proste, białawe, zielonkawe, jedynie na brzegu blado różowe.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis muelleri Godfery (kruszczyk Muellera)
takson wyłączony z flory Polski [gatunek z kręgu E. helleborine s.l., jego obecność w Polsce wymaga potwierdzenia] [491]
  Występuje w Europie Środkowej, w ciepłych prześwietlonych lasach sosnowych i mieszanych, zarośla, brzegi lasów, na glebach nawapiennych. Być może do znalezienia w Polsce.
Epipactis greuteri (kruszczyk Greutera)
Epipactis greuteri (kruszczyk Greutera)
Epipactis greuteri (kruszczyk Greutera)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zewnętrzne listki okwiatu lancetowate, na szczycie do tyłu odgięte.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Gatunek o wąskiej amplitudzie ekologicznej. Wilgotne cieniste lasy mieszane jodła-buk i świerkowe. Na zboczach górskich potoków, w miejscach silnie zacienionych, wilgotnych i chłodnych, na glebach nawapiennych lub z dużą zawartością węglanu wapnia.
↑nie liście nie pofałdowane, kwiaty bez nektaru
  Epipactis dunensis Godf.

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

↑nie oś kwiatostanu naga lub skąpo omszona
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty silnie zwieszone.
↓nieliście tępe, nie fałdowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia wąska, pałeczkowata, nie grubiejąca do czasu zaschnięcia kwiatów.
  Epipactis confusa

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

↑nie liście ostre, fałdowane
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Zalążnia gruszkowata, duża, szybko grubiejąca.
  Epipactis phyllanthes G.E. Sm.

W basenie Morza Północnego, na wydmach i klifach, często w zaroślach wierzbowych. Być może do odszukania w Polsce.

↑nie rostellum działające
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiatostan zwykle gęsty.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nierośliny niebieskofioletowo nabiegłe
Epipactis purpurata (kruszczyk siny)
Epipactis purpurata (kruszczyk siny)
XL
Epipactis purpurata
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście ± długości międzywęźli, zwykle nieco krótsze.
▶ Epipactis purpurata Sm. (kruszczyk siny)
wystepowanie - Epipactis purpurata (kruszczyk siny)
syn. Epipactis sessilifolia Peterm. · Epipactis violacea Dur.-Duq. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Ciemne lasy liściaste, na żyznych i świeżych glebach nawapiennych.
↑nie rośliny zielone
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nieliście drobniejsze
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo gruba (stosunek długości pędu do średnicy = 85-180).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis distans Arv.-Touv. (kruszczyk krótkolistny)
syn. Epipactis helleborine (L.) Crantz ssp. orbicularis (K. Richt.) E. Klein · Epipactis orbicularis K. Richt. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
↑nie liście okazalsze
Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny)
XL
Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny)
XL
Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny)
kwiat, widok od przodu
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pod kwiatostanem stosunkowo cienka (stosunek długości pędu do średnicy = 185-385).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Epipactis helleborine (L.) Crantz s.str. (kruszczyk szerokolistny)
wystepowanie - Epipactis helleborine (kruszczyk szerokolistny)
syn. Epipactis latifolia All. p.p. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Gatunek o szerokiej skali ekologicznej. Od żyznych lasów bukowych do ubogich i kwaśnych lasów sosnowych i wydm. Także na siedliskach antropogennych jak rowy melioracyjne, hałdy rumoszu skalnego.

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Epipactis (kruszczyk)
🌱
byliny ogrodowe • liście sezonowe • dla amatorów
🌺 ozdobne kwiaty

wymagania i uprawa

🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • ⛅ półcieniste
💧 woda: gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: żyzna • próchniczna • odczyn zbliżony do obojętnego • preferuje zasadową

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

przez podział [wiosną lub jesienią]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#1) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

‘Sabine’ — mieszaniec krajowego kruszczyka błotnego (Epipactis palustris) i północnoamerykańskiego kruszczyka olbrzymiego (Epipactis gigantea); kwiaty jaskrawo zabarwione, wielobarwne, biało-żółto-pomarańczowo-rdzawobrązowo-purpurowe; pędy sztywne, roślina pełna wigoru
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji