opis
Bylina o cienkich, krótkich korzeniach i zwykle rozkrzewiająca się podziemnymi i naziemnymi, zakorzeniającymi się, pędami.
Łodyga wzniesiona lub podnosząca się (30) 50-80 (120) cm długości, w części leżącej na ziemi zwykle zakorzeniająca się, zwykle bogato rozgałęziająca się i z licznymi pędami płonnymi, czterograniasta z mniej lub bardziej wyraźnymi listewkami wzdłuż kantów do prawie obłej, powierzchnia przeważnie matowa, naga lub owłosiona, włoski przylegające, lub przylegające i skierowane ku górze (ssp. laxiflora) lub prosto odstające (ssp. palustris).
Liście lancetowate, (7) 9-13 (18) cm długości i (8) 12-15 (17) mm szerokości, wierzchołek tępo zaostrzony lub zaokrąglony, niższe z ogonkiem, wyższe siedzące, powierzchnia liści z obu stron naga lub owłosiona włoskami przylegającymi, skierowanymi ku końcowi liścia lub odstającymi.
Kwiatostan długi, licznokwiatowy, dwuskrętek, bez przysadek. Szypułki kwiatowe przylegająco owłosione, w czasie owocowania do 2 × dłuższe od kielicha, wzniesione lub prostopadle odstające.
Kielich dzwonkowaty, (4) 4.5-5.5 (6) mm długości, gęsto owłosiony prostymi, przylegającymi, sztywnymi włoskami, ząbki trójkątne, szpiczaste, ok. 1/4 (do 1/2) długości kielicha, (1) 1.2-1.4 (2) mm długości. Korona z rurką i płaskim, tarczowatym rąbkiem (7.5) 8-9 (10) mm średnicy (kwiaty obupłciowe; czasem występują rośliny z żeńskimi kwiatami o drobniejszej koronie), listki korony jajowato zaokrąglone, zachodzą na siebie brzegami, jasnoniebieskie. Szyjka słupka po przekwitnięciu i odpadnięciu korony nie wystaje z kielicha (dotyczy pędów głównych), ale w kwiatostanach utworzonych na pędach bocznych, pod koniec sezonu wegetacyjnego szyjka słupka może wystawać z kielicha (takie formy opisano jako M. radicans Opiz., M. p. ssp. radicans[71.6]).
występowanie
Częsta, zwłaszcza na niżu, w górach rzadsza, przy większych rzekach i potokach. Jej siedlisko to podmokłe, zabagnione tereny przy wodach płynących i stojących, podmokłe łąki, rowy, rzadziej w lasach łęgowych, w olszynach. Wybiera miejsca niezacienione, gleby podmokłe, zasobne w humus i składniki odżywcze.
zmienność
Niezapominajka błotna (Myosotis palustris) to gatunek o dużej zmienności fenotypowej, spowodowanej głównie przez zróżnicowanie dostępności wody. Na podstawie zmienności owłosienia, długości kwiatostanu i szyjki słupka opisano szereg form, odmian, podgatunków; przeważnie bez wartości taksonomicznej.
W szczególności M. radicans Opiz. (M. p. ssp. radicans) charakteryzująca się szyjką słupka wystającą z kielicha po opadnięciu korony, łodygą pokładającą się i zakorzeniającą się, odstająco owłosioną, jest formą niezapominajki błotnej (Myosotis palustris) występującą pod koniec okresu wegetacji. Rośliny tej formy tworzą zakorzenione, bogato rozgałęzione kwiatostanowe pędy boczne macierzystego pędu głównego, który w tym czasie może już być zamarły, rozłożony i przez to niewidoczny. [71.6]
|
główna łodyga gęsto, odstająco owłosiona *główna łodyga naga lub przylegająco owłosiona, czasem z włoskami odstającymi w górę łodygi
· Główna łodyga gęsto, odstająco owłosiona, przeważnie wzniesiona, jedynie u podstawy czasem wytwarzająca korzenie przybyszowe; niewyraźnie 4-kanciasta, zwykle fioletowo nabiegła.
· Liście z obu stron zwykle gęsto, odstająco, owłosione. · Pędy dodatkowe co najwyżej krótkie, nadziemne. Najprawdopodobniej mniej częsta do podgatunku niezapominajki błotnej luźnokwiatowej (Myosotis palustris ssp. laxiflora); unika wyższych położeń, z preferencją dla klimatu subatlantyckiego.[71.6] | ||
|
główna łodyga naga lub przylegająco owłosiona, czasem z włoskami odstającymi w górę łodygi *główna łodyga gęsto, odstająco owłosiona· Główna łodyga naga lub przylegająco owłosiona, lub czasem z włoskami skośnie odstającymi w górę łodygi, pędy boczne zwykle ± gęsto, prostopadle odstająco owłosione.
· Główna łodyga zwykle podnosząca się do pokładającej się, w miejscu przylegania do ziemi zakorzenia się; wyraźnie czterokanciasta, zielona, bez fioletowych przebarwień. · Liście z obu stron nagie lub przylegająco, rzadko owłosione. · Pędy dodatkowe liczne, długie, nadziemne, zakorzeniające się. | ||
wybrane okazy · selected collections ⇈
leg. Jarosław Makowski
właściwości i zastosowanie
Rodzima bylina z miejsc wilgotnych, ocienionych.
W ogrodzie może być użyta w podobnych siedliskach, przy oczkach wodnych, w ich strefie bagiennej, na rabatach na glebie trwale dostatecznie wilgotnej, w ogrodach deszczowych.
Odmiany o kwiatach białych i różowych.
wymagania i uprawa
⇈ 🌱 🌸
odmiany uprawne (#4) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion
| ◔ | bez odmiany |
| ‘Perle von Rennenberg’ — kwiaty duże, ciemnoniebieskie | |
| ‘Thüringen’ — kwiaty b. duże | |
| ○ | ‘Variegata’ — liście szeroko kremowobiało obrzeżone |
nomenklatura, etymologia ℹ️ ⇈
· końcówka -form- (lat. forma - kształt, postać), a dla wyrazów z greki końcówka -oid- (gr. eidos ειδος - rodzaj, postać), dodawana do rdzenia rzeczowników tworzy przymiotnik oznaczający "posiadanie podobnej formy, kształtu, wyglądu, charakteru" np. fili‑form-is (nitkowaty), pyri-form-is (gruszowaty), disc-oid-eus (dyskowaty);
· tego rodzaju znaczenie daje też grecki przyrostek -morf- z gr. μορφη (wygląd, kształt, postać)
· daje ten sam efekt słowotwórczy co człon ‑at‑, np. pectin-at-us, czasem obie cząstki słowotwórcze są łączone w jednym wyrazie, np. pectin‑at‑i‑form-is (grzebieniasty, grzebieniokształtny); to samo lub podobne znaczenie przymiotników uzyskuje się końcówkami -(al/ar/os/at/ic)-
· np. jajowaty - ovatus = ovalis = oviformis = ovoideus