Scrophulariaceae (trędownikowate)

We współczesnej taksonomii większość rodzajów znalazła się w szeroko ujętej rodzinie babkowatych (Plantaginaceae) i innych rodzinach w obrębie rzędu jasnotowców (Lamiales).

u15/17

Scrophularia
trędownik

Pedicularis
gnidosz

§ En f

Linderni. procumben.
lindernia mułowa

§ Vu f

Gratiola officinalis
konitrut błotny

NT f

Limosella aquatica
namulnik brzegowy

f2 f

Lathraea squamaria
łuskiewnik różowy

trędownikowate z czterema ząbkami kielicha

trędownikowate z pięcioma ząbkami kielicha

uprawiane ozdobne spoza flory Polski

Digitalis
naparstnica

u22/30

Penstemon
penstemon

u23/18

Antirrhinum
wyżlin
lwia paszcza

u/2

Linaria maroccana
lnica marokańska

u2/2

Calceolaria
pantofelnik

u3/8

Chelone
żółwik

fau7/8

Cymbalaria muralis
cymbal. bluszczykow.

u3/6

Erinus alpinus
erynus alpejski

Linaria maroccana
lnica marokańska

Mazus miquelii
mazus Miquella

u2/4

Mazus reptans
mazus rozłogowy

u/1

Alonsoa meridionalis
alonsoa (ogr.)

Mimulus ×hybridus
kroplik tygrysi

u7/10

Nemesia strumosa
nemezja powabna

u6/1

Chaenosto. cordatu.
sutera
"bakopa"

Angeloni. angustifolia
angeloni. wąskolistna

objaśnienie skrótów

nadrzędne klucze:dwuliścienne - okwiat zróżnicowany, korona zrośnięta - zielne kl 4331 kl 4356

⇒ zwarta wersja klucza

w kluczu:⇈Collinsia heterophylla Gratiola officinalis Lathraea squamaria Limosella aquatica Lindernia procumbens Lindernia procumbens Paulownia Pedicularis Penstemon Scrophularia Verbascum Veronica trędownikowate z czterema ząbkami kielicha trędownikowate z pięcioma ząbkami kielicha ⇊

↓nie (z) drzewa ozdobne

Paulownia tomentosa (paulownia cesarska)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty trąbkowate, niebieskofioletowe, w wiechowatym kwiatostanie.

▶ Paulownia (paulownia)

↑nie ↓nie (z) roślina bezzieleniowa, pasożytnicza, liście łuskowate

▶ Lathraea squamaria L. (łuskiewnik różowy)

wystepowanie - Lathraea squamaria (łuskiewnik różowy)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491]

↑nie (z) zielone byliny z normalnymi liśćmi

↓nie (z) pięć w pełni wykształconych pręcików

Verbascum nigrum (dziewanna pospolita) — pokrój

Verbascum phoeniceum (dziewanna fioletowa)

Verbascum lychnitis (dziewanna firletkowa) — pokrój

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Korona kulista, prawie promienista, żółta, rzadziej fioletowa lub biała.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Verbascum (dziewanna)

↑nie ↓nie (z) dwa płodne pręciki, prątniczek brak

↓nie (z) gatunki rodzime

Veronica longifolia ssp. maritimum (przetacznik długolistny) — pokrój

Veronica chamaedrys (przetacznik ożankowy)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Veronica (przetacznik)

↑nie (z) uprawiane ozdobne

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Collinsia heterophylla G. Buist ex Graham (kolinsja różowobiała)

(potocznie: "kolinsja") · syn. Collinsia bicolor Benth. · takson uprawiany, nie ujęty w czekliście^[491]

Uprawiany ozdobny kwiat jednoletni.

↑nie ↓nie (z) dwa pręciki, dwa prątniczki

↓nie (z) pędy pokładające się

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Liście eliptyczne, szczyty ząbków skierowane ku wierzchołkowi blaszki.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Lindernia procumbens (Krock.) Borbás (lindernia mułowa)

wystepowanie - Lindernia procumbens (lindernia mułowa)

syn. Lindernia procumbens (Krock.) Philcox · Lindernia pyxidaria All. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491]

↑nie (z) łodyga wzniesiona lub podnosząca się

↓nie (z) kwiatostan groniasty

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Korona znacznie dłuższa od kielicha, 8-10 mm długości.

▶ Gratiola officinalis L. (konitrut błotny)

wystepowanie - Gratiola officinalis (konitrut błotny)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491]

↑nie (z) kwiatostan podbaldachowato złożony

Penstemon ×hybridus (penstemon ogrodowy)

Penstemon barbatus — odmiana Dark Rose, kwiat

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Dolna warga korony z 3 płaskich łatek.

▶ Penstemon (penstemon)

Uprawiane ozdobne byliny.

↑nie (z) cztery płodne pręciki

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Korona różnego kształtu, zwykle o rurce dłuższej od łatek korony, kwiaty różnej barwy.

↓nie (z) liście w przyziemnej różyczce, całobrzegie

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty 2-3 mm długości, pojedyncze, na długich szypułkach w kątach liści.

▶ Limosella aquatica L. (namulnik brzegowy)

wystepowanie - Limosella aquatica (namulnik brzegowy)

takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491]

↑nie (z) liście na wydłużonej łodydze

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty większe, w gronach lub pozornie w pachwinach liści.

↓nie (z) łodyga pokładająca się

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty pojedyncze, w kątach liści, na długich szypułkach.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Lindernia procumbens (Krock.) Borbás (lindernia mułowa)

syn. Lindernia procumbens (Krock.) Philcox · Lindernia pyxidaria All. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony^[491]

Drobne rośliny błotne.

↑nie (z) łodyga wzniesiona

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Kwiaty w końcowym kwiatostanie groniastym, kłosowatym lub wiechowatym.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

↓nie (z) kwiatostan wierzchotka

Scrophularia nodosa (trędownik bulwiasty)

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Korona niewielka, 5-10 mm długości, czerwonobrązowa, zielonobrązowa lub żółtawa, z krótkimi ząbkami, czasem niemal promienista, jej rurka rozdęta beczułkowato, bez ostrogi.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

▶ Scrophularia (trędownik)

↑nie (z) kwiatostan szczytowe grono

· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Korona zwykle ponad 10 mm długości, różnej barwy, wargowa lub dzwonkowata, zwykle o wyraźnej symetrii dwubocznej; rurka wyjątkowo beczułkowata (wtedy jednak z ostrogą).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony

↓nie (z) liście pierzastodzielne

Pedicularis sceptrum-carolinum (gnidosz królewski) — zbliżenie kwiatostanu

▶ Pedicularis (gnidosz)

↑nie (z) liście niepodzielone lub dłoniastodzielne

↓nie (z) cztery ząbki kielicha

Rhinanthus serotinus (szelężnik większy)

⇒ trędownikowate z czterema ząbkami kielicha

Tutaj: szelężnik (Rhinanthus), pszeniec (Melampyrum), świetlik (Euphrasia), zagorzałek (Odontites), ortanta żółta (Orthantha lutea), bartsja alpejska (Bartsia alpina) i tocja karpacka (Tozzia carpatica).

↑nie (z) pięć ząbków kielicha

Digitalis purpurea — kwiatostan naparstnicy

⇒ trędownikowate z pięcioma ząbkami kielicha

Tutaj: naparstnica (Digitalis), lnica (Linaria), kroplik (Mimulus), kiksja (Kickxia), cymbalaria bluszczykowata (Cymbalaria muralis), lniczka mała (Chaenorhinum minus) i wyżlin polny (Misopates orontium).

po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony

opis

W podobnej rodzinie jasnotowatych (Lamiaceae) owocem jest rozłupnia z czteroma pojedynczymi owockami.

Ulistnienie naprzeciwległe, rzadziej, skrętoległe.

space

Korona dwuwargowa, górna warga zrośnięta z dwóch, dolna z trzech płatków; rzadko korona pięcio- lub czterołatkowa.

space

Słupek górny, dwukomorowy. Znamię zwykle niepodzielone, główkowate, rzadziej dwudzielne.

space

literatura · references

specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈

Slavík, B., 2000 — Květena České Republiky 6 [71.6]
Flora Polska. Rośliny naczyniowe, 1963 — Tom X [16.10]
Rothmaler W., 2005 — Exkursionsflora von Deutschland, Band 4. Gefäßpflanzen: Kritischer Band. [40]
Rutkowski L., 1998 — Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. [15]
Fedorov A., Kamelin R.V., 1981 — Flora Partis Europaeae URSS. T.5 [86.5]
Schischkin B.K., Bobrov E.G., 1955 — Flora URSS. T.22 [85.22]
Haeupler, H., Muer, T., 2000 — Bildatlas der Farn- und Blütenpflanzen Deutshlands. [9]
Rothmaler W., 1995 — Exkursionsflora von Deutschland, Band 3. Gefäßpflanzen: Atlasband. [11]
Szafer, Wł., Kulczyński, St., Pawłowski, B., 1988 — Rośliny polskie, cz. I i II. [3]
Mowszowicz, J., 1977 — Pospolite rośliny naczyniowe Polski. [2]
Kulpa, W., 1988 — Nasionoznawstwo chwastów. [80]
Mowszowicz, J., 1986 — Krajowe chwasty polne i ogrodowe. [20]
Seneta W., Dolatowsk J., 2000 — Dendrologia. [12]
Sokolov S.Ja., 1951 — Djerjevja i kustarniki SSSR. T.2 [119.2]
Tutin T.G. et al., 1972 — Flora Europaea. Volume 3. Diapensiaceae to Myoporaceae [150.3]
Cullen J., Knees S.G., Cubey, H.S., 2011 — The European Garden Flora Flowering Plants Vol. V [448]
Mirek Z. et al., 2020 — Vascular plants of Poland. An annotated checklist. Rośliny naczyniowe Polski. Adnotowany wykaz gatunków. [491]
Zając, A., Zając, M. (Eds.), 2001 — Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce. - Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland. [25]
Jakubowska-Gabara J. et al., 2011 — Nowe stanowiska rzadkich, chronionych i zagrożonych gatunków roślin naczyniowych w Polsce środkowej [New stations of rare, protected and threatened species of vascular plants in Central Poland]. [249]
Zając, A., Zając, M. (Eds.), 2019 — Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce: Dodatek - Distribution Atlas of Vascular Plants in Poland: Appendix [432]