Malva sylvestris (ślaz dziki)
XL
Malva sylvestris (ślaz dziki)
pokrój
Malva sylvestris (ślaz dziki)
kwiaty
Malva sylvestris (ślaz dziki)
kwiat, przekrój podłużny
Malva sylvestris (ślaz dziki)
rozłupnia w przekroju

opis

Malva sylvestris (ślaz dziki)
3D
młody owoc
Malva sylvestris (ślaz dziki)
3D
rozłupnie
Malva sylvestris (ślaz dziki)
3D
rozłupki, nasiono (pokryte strzępkami pleśni)
Malva sylvestris (ślaz dziki)
rozłupka i nasiona
Malva sylvestris (ślaz dziki)
3D
rurka pręcikowa owłosiona włoskami gwiazdkowatymi
Rośliny dwuletnie, rzadziej byliny lub roczne. Korzeń wrzecionowaty, zwykle długi i tylko z nielicznymi, cienkimi korzeniami bocznymi.

Pęd pokładający się, rzadziej wzniesiony; zwłaszcza w dole rozgałęziający się, 30-120 (180) cm wysokości. Łodyga w nasadzie drewniejąca; ± pokryta w przewadze włoskami prostymi, rzadziej dwudzielnymi, rzadko z przymieszką drobnych włosków gwiazdkowate.

Liście długoogonkowe; ogonki liściowe dolnych liści łodygowych (3) 6-14 (20) cm długości, z ± gęsto owłosionym rowkiem na górnej stronie. Blaszka liściowa w zarysie okrągła, zwykle dłoniasto wcięta w (3-)5(-7) płatów, niższe liście wcale lub ± płytko, wyższe liście łodygowedo 1/3 (1/2) blaszki, odcinki półkoliste, szeroko jajowate do lancetowatych, brzegiem nierówno grubo karbowane lub ząbkowane; nasada blaszki sercowata, a u górnych liści łodygowych niekiedy ucięta; górna powierzchnia blaszki przeważnie naga, spodnia ± rozproszono, rzadziej gęsto owłosiona, gęściej na nerwach, z włoskami prostymi i dwudzielnymi, często z dodatkiem włosków gwiazdkowatych, rzadko tylko z włoskami gwiazdkowatymi (wtedy też są i na górnej stronie blaszki), zdarzają się też włoski gruczołowate. Przylistki podługowato trójkątne, 6-8 mm długości, brzegiem orzęsione, nietrwałe.

Kwiaty w pachwinach liści, po (1) 2-6(15) w wiązkach, pęd zakończony ulistnionym odcinkiem. Szypułki krótsze od liści podpierających, 1-2.5 (3) cm długości, zwykle gęsto owłosione, rzadko niemal nagie, z wyraźnie zaznaczonym perykladium, bez przysadek, w czasie owocowania ± wzniesione.

Malva sylvestris (ślaz dziki)
3D
listki kieliszka pod młodym owocem
Kieliszek trójlistkowy, jego listki jajowate do podługowato jajowatych, 4-5 (7) mm długości, z rozproszonymi włoskami prostymi, widlastymi, rzadziej także z włoskami gwiazdkowatymi, rzadko nagi.
Działki kielicha zrośnięte do połowy, trójkątne, (4) 5-6 (9) mm długości, owłosione włoskami gwiazdkowatymi, z domieszką włosków prostych i widlastych.

Płatki podługowato odwrotniejajowate do szeroko odwrotniejajowatych, przeważnie głęboko wykrojone, stopniowo przechodzące w paznokieć (jego brzeg gęsto owłosiony); znacznie dłuższe ,(2) 3-4× niż działki, (14)20-25(35) mm długości i 11-14 (22) mm szerokości, w rozwiniętych kwiatach nie zachodzą na siebie lub nieznacznie; filetoworóżowe, ciemno purpurowe do ciemno czerwonofioletowych lub jasnoróżowe, z ciemnymi żyłkami, bardzo rzadko białe.

Rurka pręcikowa do 6 mm długości, pokryta włoskami gwiazdkowatymi.

Rozłupnia 5-6.5(8) mm średnicy, z (9)10-11(14) rozłupkami, stylopodium wklęśnięte, 1-2 mm średnicy, nietrwałe (w pełnej dojrzałości zapadnięte, odłączone od pierścienia owocków). Rozłupki średnicy 1.9-2.2 mm i ok. 1 mm szerokości; o grzbiecie wyraźnie siatkowato pomarszczonym, ich krawędź dość ostro obrzeżona ale nie oskrzydlona; przeważnie nagie, rzadziej rozproszono owłosione, bardzo rzadko gęsto owłosione; ochrowe, później ciemnobrązowe.

Nasiona nerkowate, z szerokim, płaskim grzbietem, czerwonobrązowe, dojrzałe ciemnobrązowe, stosunkowo wyraźnie pomarszczone, delikatnie, podłużnie, pofałdowane (do 25 zmarszczek na jednej stronie nasiona).

Kwitnienie od czerwca do września(października).

zmienność

Gatunek o znacznej zmienności. Wyraźnie odróżnia się odmiana (w innych ujęciach podgatunek lub samodzielny gatunek) ślaz maurytański (Malva sylvestris var. mauritiana).

występowanie

Antropofit zadomowiony we florze Polski. [491]
wystepowanie - Malva sylvestris (ślaz dziki)
ekologiczne liczby wskaźnikowe Malva sylvestris (ślaz dziki)
Częsty na niżu, w wyższych położeniach rzadki lub brak.

Gatunek pochodzi z Azji Mniejszej i rejonu Morza Śródziemnego. U nas archeofit z dawnych upraw.

Miejsca ze zwiększoną zawartością azotu, siedliska ruderalne, gruzowiska, przypłocia, przydroża, kompostniki, składowiska nawozu świńskiego; gleba raczej sucha lub umiarkowanie wilgotna.

Roślina dwuletnia lub bylina.
Gatunek charakterystyczny (Ch.) dla:
space_elw

Różne parametry ekologiczne, z objaśnieniem - opisowym rozwinięciem tekstowym, są podane tekstem po zalogowaniu.

Inwazyjność i/lub kategorie obcego elementu flory /Tokarska-Guzik B., Dajdok Z., Zając M. i A., Urbisz A., Danielewicz W., Hołdyński Cz. (2012) [234]/:
• zadomowiony
• archeofit
• Pochodzenie: Europa
• Czas przybycia na teren Polski: nieznany
• Wnika do siedlisk/zbiorowisk: antropogenicznych
nadrzędne klucze:Malva (ślaz)kl 739
↓niekwiaty po (1) 3-4 (5) w pachwinach liści
· Rośliny 30-120 cm wysokości, całe ± gęsto owłosione.
· Kwiaty po (1) 3-4 (5) w pachwinach liści. Listki kieliszka podługowate.
· Płatki najwyżej 3× dłuższe niż szersze; stopniowo zwężające się w paznokieć, 2× tak długi jak szeroki.
· Ściany rozłupek nagie.
  ssp. sylvestris
· Rośliny masywniejsze, wyższe (do 150 cm), z grubszymi łodygami; całe ± wyłysiałe.
· W pachwinach liści bogatsze pęczki kwiatów, (1) 5-15. Listki kieliszka szersze, jajowate, tępe.
· Płatki dłuższe, szersze, ciemniejsze — ciemnopurpurowe lub fioletowe z ciemniejszymi żyłkami, 2-3 cm długości, 3-4× dłuższe od działek, szeroko odwrotniejajowate, wyraźnie zachodzące na siebie brzegami, nagle przechodzące w paznokieć.
· Ściany rozłupek owłosione.
  Uprawiany jako bylina ozdobna lub lecznicza. Dziczejący, w miejscach ruderalnych.
Malva nicaeensis (ślaz nicejski)
Malva nicaeensis
Podobnie wygląda ślaz nicejski (Malva nicaeensis). Jest to gatunek z obszaru śródziemnomorskiego, Azji Mniejszej i Kaukazu.

Roślina jednoroczna (lub dwuletnia). Owłosiona szczeciniastymi włoskami.

Kwiaty mniejsze niż u ślazu dzikiego (Malva sylvestris), płatki 10-12 mm długości, 2-3× dłuższe od działek; niebieskawe lub bladoliliowe, paznokcie nagie.

Rurka pręcikowa tak jak u ślazu zaniedbanego (Malva neglecta) z prostymi lub dwudzielnymi włoskami skierowanymi do dołu.

Efemerofit, niegdyś zawleczony w Gubinie. [15]

wybrane okazy · selected collections

#3
bl.38
leg. Barbara Łotocka
#5
bl.050830-16
leg. Barbara Łotocka
#12 #5 3D
11 09 18 - 1
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
/egzemplarz na koszonym trawnik.../
#13 #2 3D
11 09 21 - 1
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#21 #13 3D
11 09 21 - 2
leg. Marek Snowarski
/Wrocław/
#1
kkcz.200621-1
leg. Konrad Kaczmarek
/woj. łódzkie, pow. sieradzki, Sieradz/

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Malva sylvestris (ślaz dziki)
🌱
W medycynie stosuje się Malvae sylvestris flos (kwiat ślazu dzikiego) — całe lub rozdrobnione, wysuszone kwiaty tego gatunku lub jej uprawnych odmian.
Oprócz kwiatów używa się też w medycynie liści Malvae folium (liść ślazu).

Oba surowce zawierają znaczną ilość substancji śluzowatych. Używane są w stanach zapalnych gardła i ochronnie na błony śluzowe przewodu pokarmowego. Liść wchodzi w skład Species antibechicae (zioła przeciwkaszlowe).

Jest to roślina lecznicza uprawiana już od starożytności. Szczególnie w odmianie: ślaz maurytański (Malva sylvestris var. mauritiana) o szerszych, zachodzących na siebie płatkach (przez to pełniejszych kwiatach), intensywniej zabarwionych.

Młode liście są przyjemnie słodkawe, użytkowane jako sałata, mają wysoką zawartość śluzu (do 20% w młodych liściach), cukru (do 2%), witaminy C oraz karotenu.

Kwiaty i liście stosowano w mieszankach do herbat. Kwiaty używano do barwienia wełny na niebiesko-fioletowo do granatowego oraz na szaro; także używane do nadawania czerwonopurpurowej barwy octu i wzmacniania barwy czerwonych win.

Owoce są jadalne (zwłaszcza niedojrzałe, jeszcze zielone); nasiona zawierają 10-18% oleju.

wymagania i uprawa

🌸
🔆 miejsce:  słoneczne
💧 woda: gleba przeciętnie wilgotna (świeża) • znosi suszę

Wymagania (optimum rozwoju/konkurencyjności na naturalnych stanowiskach wg ekologicznych liczb wskaźnikowych): światło — pełne słońce • woda — gleba przeciętnie wilgotna • próchnica — gleba mineralno-próchnicza, zasobna w humus • ciepło — miejsce umiarkowanie chłodne lub miejsce przeciętnie ciepłe • zwięzłość — gleba lekka, piaszczysta lub gleba średnio zwięzła • żyzność — podłoże żyzne

Stanowisko słoneczne. Gleba przeciętna, przepuszczalna; dobrze rośnie na glebach suchych; odczyn obojętny. Bylina krótkowieczna ale może utrzymywać się z samosiewu. Na rabaty bylinowe o charakterze naturalistycznym. W uprawie formy () intensywniej zabarwione o szerszych płatkach, zbliżone do ślazu maurytańskiego (Malva sylvestris var. mauritiana).

Nasiona wysiewa się wprost do gruntu jesienią lub wiosną na rozsadniku. Przy wiosennym siewie na równomierność wschodów korzystnie sprzyja uprzednie przechłodzenie (stratyfikacja). Na miejsce docelowe wysadza się w sierpniu albo wrześniu, w rozstawie co 50-60 cm.

Latem można rozmnażać przez niezdrewniałe sadzonki pędowe.

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Malva sylvestris L. [🔉 mal·wa syl·wes·tris]Malva silvestris L. [🔉 mal·wa syl·wes·tris](pl) ślaz dziki
sylvticus, -a, -um; sylvestris (-ter), -is, -e; silvticus, silvestris (lat., adj.) — leśny, występujący w lasach; także dziki, bytujący w lasach lub zaroślach - w opozycji do uprawianych; także formy silvaticus, silvestris, silvester; od lat. rzeczownika sylva, silva, -ae (f) las
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji