Do 2014r. ochronie ścisłej podlegał cały rodzaj. Obecnie chronione gatunki są wyspecyfikowane w rozporządzeniu, przy czym część podlega ochronie ścisłej, inne częściowej.
↓nie(z) nasada warżki żółta
Dactylorhiza sambucina (kukułka bzowa)
pokrój
Dactylorhiza sambucina (kukułka bzowa)
kwiat; w zbliżeniu
Dactylorhiza sambucina (kukułka bzowa)
kwiatostan; odmiana żółta
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ostroga dłuższa od zalążni, 12-15 mm długości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Dactylorhiza sambucina (L.) Soó (kukułka bzowa)
wystepowanie - Dactylorhiza sambucina (kukułka bzowa)
stoplamek bzowy · storczyk bzowy · syn. Orchis sambucina L. · Orchis sambucinus L. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Górskie łąki, luźne zarośla, na glebach świeżych, o odczynie kwaśnym do zasadowego, często na podłożu wapiennym.
↑nie (z) nasada warżki nigdy nie jest żółta
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ostroga krótsza od zalążni, do 12 mm długości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) łodyga pełna lub prawie pełna, nieściśliwa
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) liście w nasadzie najszersze
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pełna lub prawie pełna (światło <1/3 średnicy łodygi).
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
  Rozproszone stanowiska na terenie całego kraju. Podmokłe łąki i torfowiska, gleby umiarkowanie żyzne, o odczynie lekko kwaśnym do lekko zasadowego.

Tutaj też ujęte: kukułka lapońska (Dactylorhiza lapponica) i kukułka Russowa (Dactylorhiza russowii).

↑nie (z) liście w 1/3-1/2 najszersze
Dactylorhiza maculata ssp. maculata (kukułka plamista typowa)
Dactylorhiza maculata ssp. maculata (kukułka plamista typowa)
Dactylorhiza maculata ssp. maculata (kukułka plamista typowa)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Łodyga pełna.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Dactylorhiza maculata s.l. (L.) Soó (kukułka plamista)
wystepowanie - Dactylorhiza maculata s.l. (kukułka plamista)
stoplamek plamisty · storczyk plamisty · syn. Orchis maculata L. · Orchis maculatus L. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
↑nie (z) łodyga pusta, ściśliwa
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) warżka rombowata, tak długa jak szeroka
Dactylorhiza incarnata ssp. incarnata (kukułka krwista typowa)
pokrój
Dactylorhiza incarnata ssp. incarnata (kukułka krwista typowa)
Dactylorhiza incarnata ssp. incarnata (kukułka krwista typowa)
kwiaty w zbliżeniu
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ostroga do 8 mm długości.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Dactylorhiza incarnata (L.) Soó (kukułka krwista)
stoplamek krwisty · storczyk krwisty · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Podmokłe łąki i torfowiska nawapienne, na glebach żyznych, o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym.

Tutaj też ujęte: stoplamek krwisty żółtawy (Dactylorhiza incarnata ssp. ochroleuca), Dactylorhiza cruenta.

↑nie (z) warżka szersza niż dłuższa
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Ostroga ponad 8 mm długości.
↓nie(z) liście krępe
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Warżka sercowata, najszersza u nasady, zwykle nie podzielona na łatki.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
▶ Dactylorhiza cordigera (Fr.) Soó (kukułka sercowata)
stoplamek sercowaty · storczyk sercowaty · takson wyłączony z flory Polski [prawdopodobnie mylnie podany] [491]
  Występuje na górskich i wysokogórskich halach w Karpatach Wschodnich. Być może do znalezienia w Polsce.
↑nie (z) liście wydłużone
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Warżka w obrysie poprzecznie owalna.
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
↓nie(z) warżka głęboko podzielona na 3 łatki
Dactylorhiza majalis (kukułka szerokolistna typowa)
Dactylorhiza majalis (kukułka szerokolistna typowa)
Dactylorhiza majalis (kukułka szerokolistna typowa)
3D
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Rysunek na warżce wyraźny, ciemny, z plamami i liniami.
▶ Dactylorhiza majalis s.l. (Rchb.) P.F. Hunt et Summerh. (kukułka szerokolistna)
wystepowanie - Dactylorhiza majalis s.l. (kukułka szerokolistna)
stoplamek szerokolistny · storczyk szerokolistny · syn. Orchis latifolia L. · takson rodzimy lub trwale zadomowiony [491]
  Na terenie całego kraju. Łąki, na glebach żyznych, nawapiennych i na torfowiskach.

Tutaj też ujęte: kukułka bałtycka (Dactylorhiza baltica) i kukułka Ruthego (Dactylorhiza ruthei).

↑nie (z) warżka płytko podzielona na 3 łatki lub nie podzielona
Dactylorhiza praetermissa (kukułka zaniedbana)
XL
Dactylorhiza praetermissa (kukułka zaniedbana)
Dactylorhiza praetermissa (kukułka zaniedbana)
· ta cecha diagnostyczna jest widoczna po zalogowaniu, w pełnej wersji atlasu, opcja logowania znajduje się prawym górnym rogu strony
· Rysunek na warżce z drobnych plamek.
▶ Dactylorhiza praetermissa (Druce) Soó (kukułka zaniedbana)
stoplamek zaniedbany · storczyk zaniedbany · takson wyłączony z flory Polski [nowy gatunek flory Polski podany w 1990 roku] [491]
  Gatunek z atlantyckiej części Europy. U nas na pojedynczym stanowisku. Rośnie na żyznych, podmokłych łąkach nawapiennych.
po zalogowniu, w pełnej wersji atlasu, jest tu dodatkowa, zwarta, wersja klucza - wygodna w użyciu gdy chcemy szybko zorientować się w jego strukturze lub znamy już klucz i chcemy szybciej dojść do celu; przycisk logowania jest w prawym górnym rogu strony

oznaczanie

Od podobnego rodzaju storczyk (Orchis) (do którego był wcześniej włączany) rodzaj kukułka (Dactylorhiza) różni się:

· przysadkami podobnymi do liści (u storczyków (Orchis) są one błoniaste),

· liśćmi umieszczonymi na łodydze (u storczyków (Orchis) zwykle są zebrane w rozecie u podstawy łodygi),

· bulwą palczasto podzieloną (stąd nazwa rodzajowa „o palczastym korzeniu”) — u storczyków (Orchis) bulwy są jajowate, niepodzielone; tej cechy z uwagi na to, że wiąże się ze zniszczeniem osobnika (wszystkie gatunki storczyków w Polsce są roślinami chronionymi i czasem rzadkimi) trudno w praktyce tę cechę określać,

· ponadto występuje różnica w liczbie chromosomów i mikoryzie.

Oznaczanie występujących w Polsce gatunków z rodzaju kukułka (Dactylorhiza) nie jest trywialnym zadaniem. Występuje kilka znacznie podobnych do siebie gatunków, dzielonych na podgatunki. Dodatkową trudność stwarzają liczne mieszańce w obrębie rodzaju. Znane są też mieszańce z gatunkami z innych rodzajów (z gółką długostrogową (Gymnadenia conopsea), gółką wonną (Gymnadenia odoratissima), gółkiem białawym (Pseudorchis albida))

space

· ogólny pokrój, proporcje długości liści do międzywęźli, kształt liści, stosunek długości do szerokości liści łodygowych, plamiste ciemne przebarwienia na liściach, łodydze i podsadkach, kąt odejścia liści od łodygi

space

· barwa kwiatów (uwaga! jest b. zmienna co do intensywności, są też formy albinotyczne), obecność i wyrazistość ciemniejszych plam, ewentualnie łączących się w rysunek linii i pętli,

space

· bardzo pomocną informacją jest siedlisko, czy podłoże torfowe/murszowe, czy gleba kwaśna czy zasadowa, oraz miejsce występowania (niektóre gatunki lub niższe taksony są zgrupowane tylko w pewnych regionach Polski),

właściwości i zastosowanie

wymagania uprawowe Dactylorhiza (kukułka)
🌱
Byliny kłączowe, stosunkowo rzadko uprawiane jako ozdobne, z uwagi na spore wymagania. Dla amatorów. W uprawie znajdują się wyselekcjonowane klony, także pochodzenia mieszańcowego oraz rodzime gatunki.
byliny ogrodowe • liście sezonowe • dla amatorów
uprawa trudna • 🌺 ozdobne kwiaty
wysokość: 20 – 40 (80) cm • szerokość: 10 – 20 cm
kwitnienie: od maja do czerwca

wymagania i uprawa

🌸
🔆 miejsce:  słoneczne • 🌤 słoneczne, nieco ocienione • chłodne
💧 woda: gleba dostatecznie wilgotna • nie znosi przesuszania
☷ gleba: przepuszczalna • żyzna • mineralno-próchniczna
❄️ zimowanie: strefa mrozoodporności 5
Stanowisko słoneczne lub częściowo ocienione. Gleba żyzna, próchniczna, o odczynie obojętnym, w okresie wiosennym i wegetacji wilgotna, w okresie jesienno-zimowego spoczynku nie podmokła, dobrze zdrenowana. Zimoodporność wystarczająca dla uprawy w Polsce.

🌱 Sadzenie, wysiew, rozmnażanie:

przez podział [wczesną wiosną lub jesienią]

🌱 🌸

odmiany uprawne (#3) ⇒ analiza dostępności roślin i nasion

‘Dansker’ (Duńczyk) — kwiaty bladoróżowe z ciemniejszym rysunkiem; liście wyraźnie drobno, fioletowoczarno plamiste
Duńczyk (‘Dansker’) — kwiaty bladoróżowe z ciemniejszym rysunkiem; liście wyraźnie drobno, fioletowoczarno plamiste
‘Foliorella’ — kłosy długie, do 80 cm, z bardzo licznymi kwiatami; kwiaty intensywnie fioletowopurpurowe; liście jednolicie zielone, nieplamiste; rośliny silnie rosnące, pełne wigoru
‘North Poland’ — kłosy długie; kwiaty intensywnie ciemnofioletowe; liście szerokie, wyraźnie nakrapiane; podobna do 'Foliorella'
symbolami ◼ ◕ ◑ ◔ ○ ▫ pokazano częstość występowania odmiany w ofercie handlowej, od najwyższej do najniższej; nazwy na żółtym tle są linkowane do własnej strony odmiany

nomenklatura, etymologia ℹ️

poznanie znaczenia i pochodzenia nazwy ułatwia jej zapamiętanie
Dactylorhiza [🔉 dak·ty·lo·ri·za](pl) kukułka · stoplamek · "palczyk"
literatura · references
specyfikacja literatury jest widoczna na szerszym ekranie 🛈
ta strona być może używa ciasteczek (cookies), korzystając z niej akceptujesz ich użycie — więcej informacji