Niektóre gatunki z tej rodziny są uprawiane jako trawy ozdobne. Niewiele jest jednorocznych trawa ozdobnych. Wysiewane wiosną, dzięki szybkiemu wzrostowi, cieszą do późnej jesieni okazałymi lub ciekawymi kwiatostanami. Niemniej atrakcyjne są bylinowe trawy ozdobne. Często o ciekawych liściach, czasem z atrakcyjnymi kwiatostanami.
Trawy mają specyficzną budowę kwiatów, pędów i liści. Ich morfologia jest istotna diagnostycznie przy oznaczaniu gatunków - zobacz artykuły o budowie kwiatów traw oraz o budowie pędów i liści traw.
Najłatwiej oznacza się trawy w pełni kwitnienia lub wkrótce po, do czasu dojrzałości ziarniaków. Często konieczne są blaszki liściowe (cechy takie jak pochwy i języczki). Przydatne mogą być też pędy płonne i rozłogi oraz informacja o wilgotności siedliska.
Poniżej podział klucza do oznaczania na duże grupy. Osobno znajduje się kukurydza, odróżniająca się swoimi kwiatami od innych traw.
wskazówki do zbierania dla oznaczania traw
W przypadku niektórych rodzajów są dodatkowe wymogi przy oznaczaniu (patrz notki na stronach rodzajów): kostrzewa (Festuca), stokłosa (Bromus), mietlica (Agrostis), perz (Elymus), Poa chaixii vs. P. remota (porównanie wiechlin sudeckiej i odległokłosej).
Trawy najłatwiej oznaczać w pełni kwitnienia (wykłoszenia) i w czasie dojrzewania ziarniaków; co dla różnych gatunków ma miejsce od maja do lipca.
Zdecydowanie trudniej oznaczać trawy z dojrzałymi i osypującymi się ziarniakami.
Przy pewnej wprawie, jest możliwe oznaczanie części pospolitych gatunków traw łąkowych w stanie nie kwitnącym — klucz do oznaczania traw nie kwitnących.
Trawy dla oznaczania zbiera się kępkami tj. z całością źdźbeł. Istotne jest pokazanie sposobu krzewienia się tj. zachowanie ewentualnych rozłogów, pędów płonnych i generatywnych.
Na źdźbłach powinna być zachowana większa liczba liści (cechy pochwy liściowej i języczków liściowych).
Pomocne jest notatka o siedlisku, zwłaszcza o jego wilgotności.
|
klucz do traw nie kwitnących *klucze do traw kwitnących· Klucz do oznaczania częstszych gatunków łąkowych na podstawie cech pędów wegetatywnych i liści na tych pędach.
| ||||||||||||||
|
klucze do traw kwitnących *klucz do traw nie kwitnących | ||||||||||||||
|
pojedynczy kłos złożony z kłosków lub grono złożone z kłosków na bardzo krótkich szypułach *wiecha silnie ścieśniona, kłosokształtna**dwa lub więcej kłosów złożonych z kłosków lub gron złożonych z kłosków umieszczonych palczasto lub pod kilka na różnych poziomach osi kwiatostanu***wiecha o wyraźnie widocznych gałązkach· Kwiatostanem jest pojedynczy kłos złożony z kłosków lub grono złożone z kłosków.
Kłoski siedzące na osi głównej lub połączone z nią bardzo krótką szypułą (do 2 mm długości).
Tutaj między innymi: życica (Lolium), perz (Elymus), wydmuchrzyca piaskowa (Leymus arenarius) jęczmieniec zwyczajny (Hordelymus europaeus), bliźniczka psia trawka (Nardus stricta), kłosownica (Brachypodium)
oraz uprawiane zboża w rodzajach: jęczmień (Hordeum), pszenica (Triticum) i żyto zwyczajne (Secale cereale). Niekiedy bardzo wąska wiecha (o krótkich gałązkach) imituje ten rodzaj kwiatostanu, np. w rodzajach tymotka (Phleum) i włośnica (Setaria) | ||||||||||||||
|
wiecha silnie ścieśniona, kłosokształtna *pojedynczy kłos złożony z kłosków lub grono złożone z kłosków na bardzo krótkich szypułach**dwa lub więcej kłosów złożonych z kłosków lub gron złożonych z kłosków umieszczonych palczasto lub pod kilka na różnych poziomach osi kwiatostanu***wiecha o wyraźnie widocznych gałązkach· Kwiatostan pokrojem przypomina kłos złożony, w istocie jest to jedna wiecha kłosokształtna o bardzo krótkich gałązkach.
Można je zobaczyć po przegięciu lub rozerwaniu kwiatostanu — na jego osi widać krótkie rozgałęzione gałązki wiechy, na których osadzone są kłoski — w skrajnym przypadku są to tylko dwa kłoski na krótkiej wspólnej gałązce odchodzącej od osi kwiatostanu.
Taka wiecha może też być rozwinięta jednostronnie, wtedy bez specjalnych zabiegów widać jej oś i odchodzące od niej gałązki.
| ||||||||||||||
|
dwa lub więcej kłosów złożonych z kłosków lub gron złożonych z kłosków umieszczonych palczasto lub pod kilka na różnych poziomach osi kwiatostanu *pojedynczy kłos złożony z kłosków lub grono złożone z kłosków na bardzo krótkich szypułach**wiecha silnie ścieśniona, kłosokształtna***wiecha o wyraźnie widocznych gałązkach
· Kwiatostan składa się z dwóch lub większej liczby kłosów złożonych z kłosków lub gron złożonych z kłosków.
Te kłosy lub grona są umieszczone na osi kwiatostanu palczasto (wyrastają ± z jednego, szczytowego punktu osi kwiatostanu) lub są umieszczone pojedynczo lub po kilka na różnych poziomach osi głównej.
| ||||||||||||||
|
wiecha o wyraźnie widocznych gałązkach *pojedynczy kłos złożony z kłosków lub grono złożone z kłosków na bardzo krótkich szypułach**wiecha silnie ścieśniona, kłosokształtna***dwa lub więcej kłosów złożonych z kłosków lub gron złożonych z kłosków umieszczonych palczasto lub pod kilka na różnych poziomach osi kwiatostanu | ||||||||||||||
|
kłoski po 2 (3), jeden siedzący, ościsty, obupłciowy i 1 (2) szypułkowe, bezostne, męskie lub płonne *kłoski z jednym kwiatem obupłciowym**kłoski z 2-wieloma kwiatami obupłciowymi· Kłoski zebrane po 2 (3): jeden siedzący, ościsty, obupłciowy (dolny kwiat zredukowany do plewek, górny płodny) i 1 (2) mniejsze kłoski szypułkowe, bezostne, męskie lub płonne.
| ||||||||||||||
|
kłoski z jednym kwiatem obupłciowym *kłoski po 2 (3), jeden siedzący, ościsty, obupłciowy i 1 (2) szypułkowe, bezostne, męskie lub płonne**kłoski z 2-wieloma kwiatami obupłciowymi· Kłoski z jednym kwiatem obupłciowym; obok niego mogą być 1-2 kwiaty męskie lub sterylny, nie w pełni rozwinięty drugi kwiat.
Obok pojedynczego kwiatu obupłciowego, mogą w nim być dodatkowo jeden lub dwa kwiaty męskie położone poniżej kwiatu obupłciowego (rajgras wyniosły (Arrhenatherum elatius), proso (Panicum), turówka (Hierochloe)) lub powyżej niego (kłosówka (Holcus)) lub drugi kwiat jest zredukowany do zrośniętej buławki (perłówka jednokwiatowa (Melica uniflora)).
Poza tym tutaj także: mietlica (Agrostis), trzcinnik (Calamagrostis), mozga trzcinowata (Phalaris arundinacea), tomka (Anthoxanthum), miotła zbożowa (Apera spica-venti), prosownica rozpierzchła (Milium effusum), proso zwyczajne (Panicum miliaceum), zamokrzyca ryżowa (Leersia oryzoides), turówka (Hierochloe), ostnica (Stipa). | ||||||||||||||
|
kłoski z 2-wieloma kwiatami obupłciowymi *kłoski po 2 (3), jeden siedzący, ościsty, obupłciowy i 1 (2) szypułkowe, bezostne, męskie lub płonne**kłoski z jednym kwiatem obupłciowym· Kłoski z dwoma lub większą liczbą kwiatów obupłciowych, dodatkowo mogą być kwiaty męskie lub mogą zdarzać się w wiesze kłoski jednokwiatowe.
| ||||||||||||||
|
kłoski na końcach długich gałązek skupione w gęste pęczki *kłoski nie skupione w pęczkach
· Kłoski na końcach długich gałązek skupione w gęstych pęczkach.
Najniższe gałązki wiechy bez rozgałęzień i gałązek w nasadzie.
· Pochwy liściowe silnie spłaszczone. | ||||||||||||||
|
kłoski nie skupione w pęczkach *kłoski na końcach długich gałązek skupione w gęste pęczki· Kłoski nie są skupione w pęczkach; wiecha luźna lub kłosokształtna i wtedy kłoski wyrastają na całej długości gałązek.
| ||||||||||||||
|
przynajmniej jedna plewa (prawie) długości kłoska *obydwie plewy wyraźnie krótsze od kłoska | ||||||||||||||
|
obydwie plewy wyraźnie krótsze od kłoska *przynajmniej jedna plewa (prawie) długości kłoska | ||||||||||||||
|
kłoski szeroko jajowate, w nasadzie sercowate *kłoski jajowate lub elipsoidalne, w nasadzie nigdy nie sercowate
· Kłoski szeroko jajowate, w nasadzie sercowate, z poziomo odstającymi tępymi, bezostnymi plewkami dolnymi, na długich ± zwisłych gałązkach.
| ||||||||||||||
|
kłoski jajowate lub elipsoidalne, w nasadzie nigdy nie sercowate *kłoski szeroko jajowate, w nasadzie sercowate | ||||||||||||||
|
w miejscu języczka liściowego pierścień włosków *języczek liściowy błoniasty, skórzasty, postrzępiony lub brak | ||||||||||||||
|
języczek liściowy błoniasty, skórzasty, postrzępiony lub brak *w miejscu języczka liściowego pierścień włosków | ||||||||||||||
Zea mays
kukurydza zwyczajna
Kukurydza ma wśród traw osobliwe kwiaty. Męskie są zebrane w wiechę na szczycie pędu, a żeńskie w kątach bardzo szerokich liści, zebrane w grubych kolbach, ściśle otoczonych dużymi podsadkami. Łodyga ma kilka cm grubości i do 3 m wysokości.
Kukurydza jest ważną rośliną uprawianą w ogromnej skali na ziarno na paszę i dla przemysłu spożywczego. Pewne jej odmiany są uprawiane jako warzywa (Zea mays ssp. saccharata (kukurydza zwyczajna cukrowa) i Zea mays ssp. everta (kukurydza zwyczajna pękająca)) lub jako jednoroczne rośliny ozdobne — Zea mays var. japonica (kukurydza ozdobna).
Wymagania, uprawa, zbiór i przechowywanie są opisane na stronie kukurydzy zwyczajnej (Zea mays).
